Năm 2019 đã khép lại với kết quả ấn tượng của ngành Công thương khi các chỉ tiêu về công nghiệp, thương mại, hội nhập, cải cách hành chính… đều đạt và vượt kế hoạch. Đây là bước chạy đà hoàn hảo cho năm 2020 – năm bản lề quan trọng, kết thúc giai đoạn 5 năm và mở ra giai đoạn phát triển Kinh tế xã hội mới cho đất nước.
Dệt may tiếp tục là một trong những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao
kim ngạch xuất nhập khẩu cán mốc kỷ lục 500 tỷ USD
Bộ trưởng Bộ Công thương trần Tuấn Anh thông tin, tiếp theo kết quả tích cực đạt được của năm 2017, 2018, hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) năm 2019 tiếp tục đạt được những kết quả ấn tượng. Đặt trong bối cảnh giảm sút trong tổng cầu của Kinh tế thế giới, hoạt động thương mại và đầu tư thế giới suy giảm, xuất khẩu (XK) hàng hóa của Việt Nam năm 2019 vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng khả quan thể hiện sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ, các Bộ, ngành và cộng đồng doanh nghiệp (DN).
Cụ thể, với kim ngạch XNK bình quân khoảng 43 tỷ USD/tháng, quy mô XNK năm 2019 tăng trưởng ở mức cao, vượt mốc 500 tỷ USD. Tổng kim ngạch XNK năm 2019 ước đạt 516,96 tỷ USD, tăng 7,6% so với năm 2018. Bên cạnh đó, XK tăng cao, tổng kim ngạch XK ước đạt 263,45 tỷ USD, tăng 8,1% so với năm 2018, hoàn thành vượt chỉ tiêu do Quốc hội và Chính phủ đặt ra (tăng 7 - 8%). Nhập khẩu (NK) được kiểm soát tốt, cả năm ước đạt 253,5 tỷ USD, tăng 7%. Cán cân thương mại duy trì thặng dư năm thứ 4 liên tiếp với con số khoảng 9,94 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay. Những chỉ tiêu này đã vượt xa con số đã đề ra trong Quyết định 2471 phê chuẩn Chiến lược XNK hàng hóa bền vững thời kỳ 2011 - 2020, tầm nhìn 2030 là XK tăng trưởng 10%, cơ bản cân bằng cán cân thương mại.
Cơ cấu hàng hóa XK tiếp tục được cải thiện theo chiều hướng tích cực, giảm hàm lượng XK thô, tăng XK sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Khác với các năm trước đây, động lực tăng trưởng XK không đến từ nhóm nông sản, thủy sản mà đến từ các mặt hàng thuộc nhóm công nghiệp.
Cụ thể, trong khi XK nhóm nông sản, thủy sản giảm 4,5%; nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản giảm 9,7% so với cùng kỳ thì nhóm hàng công nghiệp chế biến tăng 10% so với cùng kỳ năm 2018. Tỷ trọng nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm 84,33% tổng kim ngạch XK, cao hơn mức 82,87% của năm 2018 và 81% của năm 2017. Số mặt hàng đạt kim ngạch XK từ 1 tỷ USD trở lên trong năm 2019 là 32 mặt hàng, trong đó có 8 mặt hàng XK trên 5 tỷ USD và 6 mặt hàng XK trên 10 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 92,86% tổng kim ngạch XK.
Những nỗ lực đàm phán, mở cửa thị trường của Bộ Công thương thời gian qua đã giúp thị trường XK, NK được mở rộng, không chỉ tăng cường ở các thị trường truyền thống mà còn khai thác được các thị trường mới, tiềm năng và tận dụng hiệu quả các FTA. kim ngạch XK sang các khu vực thị trường đều đạt mức tăng trưởng dương, tăng cao ở những thị trường có FTA với Việt Nam như: ASEAN (tăng 2%), Hàn Quốc (tăng 8,3%), Ấn Độ (tăng 2,1%), New Zealand (tăng 9,7%). Đặc biệt, kim ngạch XK sang các thị trường là thành viên CPTPP đạt mức tăng tốt, thể hiện bước đầu tận dụng hiệu quả các cam kết từ Hiệp định này để đa dạng hoá thị trường XK (XK sang Canađa đạt 3,86 tỷ USD, tăng 28,2%; Mexico đạt 2,84 tỷ USD, tăng 26,8%).
Đáng chú ý, nếu như những năm trước đây, XK của khối DN FDI luôn đạt mức tăng trưởng cao hơn so với khối DN trong nước thì thời gian gần đây, tốc độ tăng trưởng của khối trong nước đã cao hơn khối FDI. Năm 2019, khối DN trong nước XK đã đạt 82,1 tỷ USD, tăng 17,7%; cao hơn 2 lần so với tốc độ tăng trưởng chung cả nước và cao hơn 4 lần so với tốc độ tăng trưởng của khối DN FDI. Qua đó tỷ trọng XK của khu vực DN trong nước tiếp tục xu hướng tăng lên, chiếm 31,16% tổng kim ngạch XK.
Nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch
Cùng với điểm sáng của XNK, nhiều chỉ tiêu khác của ngành Công thương đều đạt và vượt kế hoạch.
Đơn cử, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp ước tính tăng 9,1%, vượt chỉ tiêu kế hoạch đặt ra cho toàn ngành từ đầu năm (tăng 9%), tuy thấp hơn mức tăng của năm 2015, 2017, 2018 nhưng cao hơn mức tăng các năm 2012 - 2014 và 2016. Điểm nhấn là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn duy trì đà tăng trưởng (tăng 10,5% so với năm 2018), tạo động lực vững chắc để đạt được mục tiêu kế hoạch tăng trưởng chung của toàn ngành công nghiệp.
Tháng 12/2019, lần đầu tiên Việt Nam xuất khẩu xe ô tô nguyên chiếc thương hiệu Thaco sang Philippines
Đóng góp tích cực vào tăng trưởng ngành công nghiệp phải kể đến những dự án lớn của ngành đi vào hoạt động như: Dự án thép Formosa Hà Tĩnh năm 2019 đi vào vận hành hết công suất 2 lò cao với sản lượng dự kiến đạt 6,7 triệu tấn/năm; Nhà máy sản xuất ô tô VinFast đã khánh thành và chính thức đưa vào hoạt động vào tháng 6 thay vì tháng 9/2019 như kế hoạch. Ngành điện đã hoàn thành và đưa vào phát điện Nhà máy Điện mặt trời Vĩnh Tân 2 với dự kiến mỗi năm sẽ cung cấp cho hệ thống điện quốc gia khoảng 68,4 triệu kWh…
Thực hiện nghi thức phát điện Nhà máy Điện mặt trời Vĩnh Tân 2
Thương mại trong nước tiếp tục khẳng định vai trò trong cơ cấu nền Kinh tế khi lưu thông hàng hóa được đẩy mạnh và thông suốt, đáp ứng tốt nhu cầu, nhất là nhu cầu đối với hàng hóa thiết yếu cho người dân ở mọi miền đất nước và trong những giai đoạn tiêu dùng cao điểm như ngày lễ, Tết. Công tác kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội được triển khai tích cực, thông qua việc thực hiện các Chương trình bình ổn thị trường, đặc biệt tại các tỉnh, thành phố lớn. Thị trường trong nước nhìn chung ổn định về cung cầu và giá cả, CPI được kiểm soát dưới 4%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng duy trì mức tăng trưởng tốt, ước cả năm đạt gần 4.940,4 nghìn tỷ đồng, tăng 11,86% so với năm 2018, đạt kế hoạch đề ra năm 2019 là tăng 11,5-12% so với năm 2018.
Đáng chú ý, Bộ Công thương tiếp tục khẳng định mục tiêu góp phần xây dựng Chính phủ kiến tạo và hành động bằng việc tiếp tục cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư Kinh doanh thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công thương giai đoạn 2019 – 2020. Đã có 202 điều kiện trên tổng số 561 điều kiện thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ (tương đương 36%) được cắt giảm. Bộ Công thương cũng đưa ra khỏi danh mục các sản phẩm, hàng hóa là đối tượng kiểm tra chuyên ngành của Bộ Công thương là 1.051 mã HS/1.799 mã HS (chi tiết đến 8 số) đạt tỷ lệ hơn 58%. Bộ Công thương là một trong những Bộ, ngành đầu tiên công bố danh mục các sản phẩm, hàng hóa cắt giảm không còn là đối tượng kiểm tra chuyên ngành.
Đối với việc đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính (TTHC), Bộ đã hoàn thành đơn giản hóa, cắt giảm 33 TTHC/tổng số 445 TTHC hiện có. Toàn bộ 445 TTHC thuộc phạm vi chức năng quản lý đều đã được Bộ Công thương công bố và cập nhật công khai đầy đủ trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC, Cổng dịch vụ công Quốc gia, Cổng thông tin điện tử của Bộ và trực tiếp tại nơi tiếp nhận/xử lý TTHC liên quan theo quy định.
Đặc biệt, Bộ Công thương là một trong những Bộ đầu tiên phối hợp với Văn phòng Chính phủ để triển khai kết nối thử nghiệm Cổng dịch vụ công của Bộ Công thương với Cổng dịch vụ công quốc gia trong tháng 9/2019. Cổng dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) của Bộ cũng đang cung cấp 166 DVCTT mức độ 3, 4 tại địa chỉ https://ift.tt/2ZiVjWe.
Ngoài ra, Bộ Công thương là một trong 3 Bộ đầu tiên tham gia kết nối với Cơ chế một cửa quốc gia với 17 thủ tục được kết nối. Trong đó thủ cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) Mẫu D có số lượng hồ sơ rất lớn. Bên cạnh đó, thủ tục cấp C/O Mẫu D cho đến nay cũng là thủ tục duy nhất được đưa vào kết nối trong Cơ chế một cửa ASEAN, các nước ASEAN hiện đang tiến tới việc xóa bỏ hoàn toàn cấp C/O Mẫu D dạng giấy, chuyển sang phát hành và chấp nhận C/O Mẫu D dạng điện tử.
Về việc triển khai cơ chế một cửa ASEAN, từ ngày 1/1/2018, Việt Nam là một trong 5 quốc gia đầu tiên chính thức trao đổi thông tin C/O Mẫu D với 4 nước Indonesia, Malaysia, Singapore và Thái Lan. Đến thời điểm hiện tại, Việt Nam kết nối bổ sung thêm với Brunei (từ 1/4/2019) và Campuchia (từ 15/7/2019).
Từ ngày 1/1/2020, Bộ Công thương sẽ chính thức cấp Giấy Chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu D điện tử cho hàng hóa XK sang các nước Campuchia, Brunei, Indonesia, Malaysia, Singapore và Thái Lan, tiếp tục thể hiện những nỗ lực không ngừng của Bộ trong việc tạo thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam, tiết kiệm thời gian và chi phí cho DN XK.
Mục tiêu mới cho năm 2020
Bộ trưởng trần Tuấn Anh khẳng định, nối tiếp thành công của năm 2019 khi mà ngành Công thương đã hoàn thành đạt và vượt mức tất cả các chỉ tiêu của Quốc hội và Chính phủ giao, đây sẽ là tiền đề tốt để Bộ tiếp tục phấn đấu thực hiện thành công các mục tiêu mà Quốc hội giao đối với các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ trong năm 2020 – năm có vai trò quan trọng khi là năm cuối thực hiện Kế hoạch 5 năm 2016-2020, cũng là năm tiến hành đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII.
Để góp phần đạt tốc độ tăng trưởng GDP của cả nước năm 2020 tăng 6,8% đã được Quốc hội giao cho Chính phủ, ngành Công thương phấn đấu đạt các mục tiêu sau đây: Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng từ 9-10% so với năm 2019; Tổng kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 7% - 8% so với năm 2019; Tỷ lệ nhập siêu so với tổng kim ngạch xuất khẩu dưới 2%; Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng trên 11,8-12%; Bảo đảm nhu cầu điện năm 2020 dự kiến tăng khoảng 9,1% so với năm 2019, điện sản xuất và mua năm 2020 khoảng 265,4 tỷ kWh…
Hoàn thành mục tiêu này, Bộ sẽ ban hành và tập trung triển khai ngay Chương trình hành động của ngành Công thương thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ về những nhiệm vụ giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển Kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2020; Nghị quyết số 02/NQ-CP về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp cải thiện môi trường đầu tư Kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2020 và định hướng đến năm 2021. Bên cạnh đó, triển khai tích cực Đề án và Kế hoạch cơ cấu lại các ngành công nghiệp; tiếp tục phát triển sản xuất công nghiệp theo chiều sâu. Rà soát, cân đối lại tổng thể cơ cấu các nguồn năng lượng. Bảo đảm cân đối xuất, nhập khẩu, đóng góp tích cực cho tăng trưởng. Tổ chức khai thác, tận dụng cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) để phát triển thị trường XK và tháo gỡ rào cản để thâm nhập các thị trường mới…
Mục tiêu tổng quát đặt ra cho ngành Công thương trong năm 2020 là tập trung thực hiện để bảo đảm hoàn thành mục tiêu chung của Chính phủ trong chỉ đạo điều hành phát triển Kinh tế - xã hội đất nước.
