Việc giá trị của WeWork, Uber và các kỳ lân khác giảm mạnh khiến các nhà đầu tư phải cân nhắc nhiều hơn trước khi rót vốn...
Văn phòng Wework tại Manhattan. Ảnh: Reuters
Trong năm 2019, những công ty như WeWork và Uber, từng là những đứa con cưng cao giá nhất của Thung lũng Silicon, đã mất khoảng 100 tỷ USD giá trị, điều này khiến một số lãnh đạo startup chú ý tới lợi nhuận hơn là sự tăng trưởng khi các nhà đầu tư mạo hiểm ngày càng cẩn trọng về số tiền họ chi ra.
Trong những tuần gần đây, quy mô của Fair (công ty đăng ký thuê xe hơi) và UiPath (công ty phần mềm) bị thu hẹp. Lime (công ty cho thuê xe scooter) tái cấu trúc công ty để chứng minh cho các nhà đầu tư rằng công ty có thể sinh lời.
Ông Chris Douvos, giám đốc công ty đầu tư mạo hiểm Ahoy Capital, cho biết: “Trong 5 năm qua, chúng ta đang sống giữa một bữa tiệc sôi động và rồi có ai đó bật đèn lên. Tất cả chúng ta phải điều chỉnh lại mắt mình và không một ai biết phần còn lại của đêm sẽ như thế nào. Đó là cảm giác của Thung lũng Silicon ngay lúc này.”
Theo các nhà đầu tư, lĩnh vực startup vẫn còn ngập trong tiền, và với lãi suất thấp kỷ lục, việc giá trị giảm sút mạnh thêm nữa trên thị trường tư nhân là điều khó xảy ra. Dù vậy, mức sụt giảm giá trị như thế đã gây ra sự không chắc chắn chưa từng thấy trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm sau nhiều năm. Nó cũng khiến các nhà đầu tư cân nhắc kỹ lưỡng và đưa ra các quyết định đầu tư khắt khe hơn đối với quản lý doanh nghiệp.
Các doanh nhân, các nhà đầu tư mạo hiểm và các nhà tư vấn startup cho biết các thỏa thuận tài chính hiện mất nhiều thời gian hơn để hoàn tất. Theo các nhà đầu tư mạo hiểm, chỉ 6 tháng trước đây, các công ty công nghệ tiêu dùng có thể đạt được các thỏa thuận trong 1 hoặc 2 tuần, giờ đây phải mất 1 tháng trở lên. Các startup, vốn từng lên kế hoạch huy động 80 triệu USD đến 100 triệu USD, hiện được các nhà đầu tư khuyên nên kỳ vọng gọi từ 20 triệu USD đến 30 triệu USD, theo ông Adam J. Epstein, nhà tư vấn cho CEO và hội đồng quản trị các startup.
Sự sụp đổ của WeWork diễn ra khi công ty mẹ We Co. nộp hồ sơ IPO, trong đó tiết lộ chi tiết về những khoản lỗ lớn, quản lý lỏng lẽo và nhiều xung đột về lợi ích đáng Kinh ngạc. Tính đến thời điểm công ty được nhà đầu tư chính SoftBank giải cứu vào tháng 10/2019, WeWork được định giá khoảng 8 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với với 47 tỷ USD trong vòng cấp vốn tư nhân gần nhất.
Giá trị vốn hóa thị trường của Uber hiện thấp hơn giá trị công ty này khi IPO vào tháng 5 khoảng 32 tỷ USD, và Lyft mất khoảng 10 tỷ USD vốn hóa thị trường từ đợt IPO vào tháng 3. Công ty thuốc lá điện tử Juul Labs, từng đứng thứ hai chỉ sau WeWork về mức định giá trên thị trường tư nhân, thông báo vào đầu tháng 11 rằng công ty đang cắt giảm khoảng 16% lực lượng lao động. Theo nhà đầu tư lớn nhất của Juul, định giá công ty đã bị 14 tỷ USD sau khi phải tạm ngưng bán các sản phẩm thuốc lá điện tử bán chạy nhất theo quy định.
Các nhà đầu tư cho biết trong 2 tháng qua, trong những cuộc họp với các công ty đầu tư mạo hiểm, một số đối tác đã bày tỏ quan ngại về việc liệu họ có thu lại được tiền của mình hay không. Theo Renaissance Capital, một công ty quản lý quỹ và nghiên cứu IPO, số lượng các đợt IPO, vốn có thể là nơi các nhà đầu tư ban đầu thoái vốn, tại Mỹ đã giảm hơn 1/3 từ quý II đến III/2019.
Theo một nguồn thạo tin, công ty Lime buộc phải tập trung vào việc tạo ra lợi nhuận sau khi việc đốt tiền, và các thách thức trong cạnh tranh và quản lý đã khiến các nhà đầu tư hoài nghi nhiều đến mức, vòng gọi vốn gần nhất của công ty vào quý I/2019 mất gấp đôi thời gian so với dự đoán của các giám đốc điều hành Lime. Lime đã đạt được lợi nhuận ở một số thành phố nhờ vào việc tạo ra những chiếc scooter có sức bền cao và dễ sửa chữa hơn.
Lime sẽ tiếp tục gọi vốn, với hy vọng gọi được khoảng 200 triệu USD vào tháng 12 hoặc tháng 1/2020. Ngoài ra, công ty cũng sẽ vay nợ nhiều hơn để cấp vốn cho hoạt động Kinh doanh scooter. Lime cho biết công ty dự kiến sẽ có lợi nhuận, không bao gồm các chi phí như thuế, trong năm 2020.
Vào tháng 10, startup Unipath tại New York, chuyên bán phần mềm tự động hóa cho các doanh nghiệp, đã cho khoảng 400 nhân viên nghỉ việc để tập trung vào khả năng sinh lời, theo người phát ngôn của công ty, dù bà cho biết UiPath vẫn đang tuyển dụng. Một số nguồn thạo tin cho biết, việc cho nhân viên nghỉ việc diễn ra sau khi công ty không đạt được một số mục tiêu nhất định mà các nhà đầu tư mong đợi.
Công ty Fair đã cho 290 nhân viên nghỉ việc vào tháng 10 với 1 tháng tiền lương và 1 tuần bảo hiểm y tế. Công ty cũng đã thay thế CEO, sau khi dùng phần lớn số tiền 380 triệu USD trong vòng gọi vốn vào marketing, tuyển dụng, bất động sản và những sáng kiến phát triển khác. Fair, vốn được hỗ trợ bởi Quỹ Tầm nhìn, đã mua xe và cho khách hàng cũng như các tài xế Uber, thuê lại...
