Tại An Giang, dù số hợp tác xã cơ bản không tăng nhưng doanh thu và lợi nhuận tăng đến 400% so với cách nay 15 năm. Điều đó cho thấy, kinh tế tập thể đang hướng vào thực chất, dần trở thành điểm tựa trong phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế nông nghiệp.
Tập đoàn Lộc Trời liên kết sản xuất thông qua hợp tác xã
Khi doanh nghiệp tích cực tham gia
Hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN) An Bình (Thoại Sơn) là một trong những HTX kiểu mới có sự tham gia tích cực của doanh nghiệp (DN) (Tập đoàn Lộc Trời cử thành viên tham gia vào ban giám đốc HTX). Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Trịnh Công Minh cho biết, năm 2019, HTX có 68 thành viên tham gia với diện tích 290ha, tăng 24 thành viên và 100ha so với khi mới thành lập (tháng 10-2015). Sở dĩ HTX phát huy được hiệu quả do diện tích sản xuất đều nằm trong vùng nguyên liệu “Cánh đồng lớn”, được Tập đoàn Lộc Trời ký hợp đồng tiêu thụ. Các thành viên tham gia được HTX cung ứng vật tư nông nghiệp với giá đại lý cấp 1, rẻ hơn so với mua bên ngoài (đại lý cấp 2, cấp 3). Cùng với sản xuất lúa cung ứng theo hợp đồng, HTX còn thực hiện các dịch vụ cày xới, cấy lúa bằng máy, thành lập đội phun thuốc, cắt lúa bằng máy gặt đập liên hợp, làm đầu mối thu mua lúa của nông dân... để tăng thêm doanh thu.
“HTX đang hướng đến canh tác lúa theo bộ tiêu chuẩn sản xuất lúa, gạo bền vững quốc tế (SRP) kết hợp xây dựng thương hiệu gạo đạt SRP. Khi đó, giá bán và lợi nhuận sẽ cao hơn nhiều” - ông Minh nhấn mạnh.
Đối với HTXNN Phú Thạnh (Phú Tân), từ khi chuyển sang hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới, hiệu quả tăng lên rõ rệt. Theo Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Trần Văn lô Ba, với việc cung ứng đến 12 dịch vụ, quy trình sản xuất - kinh doanh của HTX gần như khép kín, góp phần giảm giá thành đầu vào, ổn định đầu ra cho thành viên và nông dân trên địa bàn xã Phú Thạnh. Nhờ hoạt động với tỷ lệ lãi suất đạt 3-4%/tháng, HTX ngày càng thu hút nhiều thành viên tham gia với vốn góp cổ phần tăng. Sau khi được hỗ trợ xây dựng trụ sở hoạt động với văn phòng làm việc, cửa hàng vật tư nông nghiệp, nhà kho… (tỉnh hỗ trợ 2 tỷ đồng, HTX đối ứng gần 1,2 tỷ đồng), HTX vừa đẩy mạnh liên kết sản xuất theo “Cánh đồng lớn” (DN đầu tư kỹ thuật, giống, phân, thuốc và tiêu thụ sản phẩm), vừa xúc tiến, giới thiệu và quảng bá thương hiệu gạo an toàn Phú Thạnh. Đồng thời, hướng đến mục tiêu hình thành HTX đa ngành nghề, đa dịch vụ, tăng doanh thu, lợi nhuận và lợi ích tối đa cho thành viên.
Hướng đến bền vững
Ngày 18-3-2002, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) đã ban hành Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể. Đây được xem là bước đột phá để cả nước phát triển kinh tế hợp tác, kinh tế chia sẻ, xây dựng HTX trở thành điểm tựa vững chắc của nền kinh tế nông nghiệp hiện đại. “Kinh tế hộ có nhiều đóng góp tích cực cho nền kinh tế. Tuy nhiên, để phát huy tối đa lợi thế nông nghiệp trong bối cảnh hội nhập, ứng phó với biến đổi khí hậu thì không thể cứ duy trì hơn 8,6 triệu hộ sản xuất với diện tích manh mún, nhỏ lẻ được. Khi chưa thể một sớm một chiều hình thành các DN lớn thay thế cho kinh tế hộ thì hình thành HTX là chọn lựa tất yếu, phù hợp nhất. Đây là loại hình hợp tác kinh tế tự nguyện, cùng có lợi, đã được thực hiện thành công ở những quốc gia phát triển như: Hà Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức, Canada... Những năm gần đây, phong trào thành lập HTX ở Việt Nam phát triển rất mạnh. Nếu như thời điểm 2012, bình quân có 200-300 HTX thành lập/năm, thì năm 2016 có hơn 2.000 HTX thành lập mới, năm 2018 là hơn 2.800 HTX ra đời, trong đó có hơn 60% là HTXNN. Đến cuối năm 2018, cả nước có 22.861 HTX, 74 liên hiệp HTX và 101.405 tổ hợp tác. Nhiều HTX đã thu hút được cả thạc sĩ, tiến sĩ vào tham gia điều hành” - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Dịch vụ cấy lúa mang lại nguồn thu lớn
Tại An Giang, phong trào thành lập HTX kiểu mới không phát triển rầm rộ nhưng đi theo hướng bền vững, khuyến khích sự tham gia của DN. đến cuối năm 2018, toàn tỉnh có 180 HTX (có 1 liên hiệp HTX), 836 tổ hợp tác. Bình quân, mỗi HTX đạt doanh thu 5 tỷ đồng, lợi nhuận 900 triệu đồng/năm, tăng 400% so với năm 2003. Con số này là khá ấn tượng bởi bình quân cả nước, mỗi HTX đạt doanh thu gần 4,48 tỷ đồng nhưng lợi nhuận trung bình chỉ 240,5 triệu đồng/năm.
Trong công tác đào tạo, ngân sách tỉnh hỗ trợ 100% học phí cho cán bộ HTX đi học nâng cao trình độ từ bậc trung cấp trở lên để về làm việc cho HTX. Cuối năm 2005, quỹ Hỗ trợ phát triển HTXNN tỉnh được thành lập (theo Quyết định số 3368/QĐ-UBND, ngày 19-12-2005 của UBND tỉnh. Quỹ đã giải quyết cho 13 HTXNN và Liên hiệp HTXNN vay vốn gần 3,75 tỷ đồng để đầu tư mua máy gặt đập liên hợp, đầu tư hạ tầng nhà máy, trạm bơm phục vụ tưới tiêu… Tỉnh còn quan tâm, hỗ trợ các HTX trong việc quảng bá, giới thiệu, kết nối tiêu thụ sản phẩm thông qua nhiều hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh. Theo đó, ngân sách tỉnh hỗ trợ 50 - 100% chi phí trưng bày gian hàng để các HTX tham gia tại gần 50 kỳ hội chợ, 38 hội nghị giao thương tiếp cận thị trường ngoài tỉnh; trên 30 kỳ hội chợ, 2 hội nghị và 6 phiên chợ kết nối giao thương tổ chức tại An Giang. Qua đó, đã tạo điều kiện cho các HTX quảng bá, giới thiệu sản phẩm đặc trưng của tỉnh (gạo, nếp, xoài, dệt, rèn, đường thốt nốt…) đến đông đảo người tiêu dùng, DN phân phối trong cả nước. Các sản phẩm này đã nhận được sự quan tâm của khách hàng, thỏa thuận hợp tác với những đối tác có khả năng tiêu thụ số lượng lớn sản phẩm, tăng doanh thu, hiệu quả hoạt động của HTX.
