Bản án tử hình gây chấn động vì vấn đề màu da tại Mỹ

William Hance - một cựu quân nhân da màu xuất thân từ tiểu bang Georgia, Mỹ đã s‌á.t h‌ạ.i 4 người phụ nữ, bao gồm hai gái b‌á.n d‌â.m Gail Faison và Irene Thirkield, giữa những năm 1977 và 1978 thế kỷ trước.

Người dân Mỹ tham gia một cuộc tuần hành chống phân biệt chủng tộc, ở thành phố Boston

Hàng loạt những vụ á‌n g‌i.ế,t người diễn ra

Bản á‌n t‌ử h‌ì.n,h dành cho William Hance - một cựu quân nhân da màu xuất thân từ tiểu bang Georgia, Mỹ đã s‌á.t h‌ạ.i 4 người phụ nữ gây nhiều tranh cãi

Trong khoảng thời gian phạm t‌ộ.i của William Hance, tại thị trấn Columbus, Georgia cũng chứng kiến hàng loạt vụ á‌n g‌i.ế,t người - một vài vụ trong đó cuối cùng được chứng minh là do kẻ g‌i.ế,t người hàng loạt Carlton Gary, được biết đến với biệt danh “Stocking Strangler” (Kẻ thắt cổ bằng tất chân) gây ra. Carlton Gary trước đó đã s‌á.t h‌ạ.i một số phụ nữ cao tuổi da trắng. Cảnh s‌á.t ban đầu không chắc chắn liệu cái c‌h.ế,t của Faison và Thirkield có liên quan đến những n‌ạ.n n‌h.â,n cao tuổi kia. Họ nghi ngờ Gary cũng là kẻ thủ ác s‌á.t h‌ạ.i hai cô gái đó.

Trước khi bị b‌ắ.t, William Hance đã dàn dựng một kế hoạch hoàn hảo để đ‌á.n,h lạc hướng điều tra viên. Hắn đã gửi một bức thư tới cảnh s‌á.t, nặc danh một hội kín người da trắng mang tên “The Forces of Evil” (Lực lượng của cái ác). Trong đó, hắn yêu cầu tiền chuộc cho n‌ạ.n n‌h.â,n Gail Faison, người mà chính hắn s‌á.t h‌ạ.i.

Điều tra viên của Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) Robert Ressler là người cuối cùng tạo lập được hồ sơ tâm lý của kẻ s‌á.t nhân thực sự. Ông khẳng định kẻ s‌á.t hạt Faison không thể là một nhóm 7 người đàn ông da trắng, mà là một người da màu. Màu da trở thành một yếu tố quan trọng trong quá trình điều tra mối liên hệ giữa William Hance và “Kẻ thắt cổ bằng tất chân”.

Sử dụng những bằng chứng được thu thập vào hồ sơ tâm lý này của điều tra viên Robert Ressler, Cục Điều tra tiểu bang Georgia lần theo dất vết của Hance và b‌ắ.t giữ được hắn. Hance thú nhận đã g‌i.ế,t hại Faison và Thirkield, cùng với một người phụ nữ mang tên Karen Hickman, tại Fort Benning vào tháng 9-1977. Vào ngày 31-5-1994, Hance bị t‌ử h‌ì.n,h với hình thức ghế điện, chỉ vài giờ sau khi t‌ò.a á‌n Tối cao bác đơn phúc thẩm của hắn.

Bản á‌n t‌ử h‌ì.n,h tồn đọng nhiều nghi vấn

Dù Hance cuối cùng bị kết á‌n t‌ử h‌ì.n,h vì những t‌ộ.i ác của mình, việc kết á‌n trở thành một điểm gây tranh cãi, đặc biệt khi còn tồn đọng nhiều nghi vấn về trạng thái trí óc. IQ của Hance được nhận định đạt 76 điểm vào năm 1984, mặc dù một bài kiểm tra khác 3 năm sau đó đưa điểm này lên 91 (người mang số điểm thấp hơn 70 được đ‌á.n,h giá là người có vấn đề về trí óc). Mặc dù hắn không được coi là một kẻ t‌â.m t‌h.ầ,n, tuy nhiên một nhà tâm lý học lâm sàng khẳng định rằng Hance không thể tự bào chữa cho bản thân theo lý trí. Thực tế là sau đó Hance vẫn được cho phép quyền bào chữa bản thân, và điều này làm dấy lên tranh luận về sự tồn tại của định kiến da màu trong hệ thống luật pháp hình sự nhiều thập niên sau đó.

Trong suốt quá trình x‌é.t x‌ử, chỉ có một bồi thẩm viên da màu duy nhất, trong một bồi thẩm đoàn đa số da trắng, phản bác bản á‌n t‌ử h‌ì.n,h của Hance. Gayle Lewis Daniels cho rằng á‌n t‌ử h‌ì.n,h chỉ dành cho những kẻ s‌á.t nhân có đầu óc bình thường. Bà đã không bỏ phiếu cho á‌n t‌ử h‌ì.n,h đối với Hance vì không tin rằng Hance thực sự biết mình đang làm gì trong thời điểm phạm t‌ộ.i.

Theo Thẩm phán Henry Blackmun của t‌ò.a á‌n Tối cao trong quan điểm phản biện của mình trước việc bác bỏ đơn phúc thẩm của Hance đã chỉ ra rằng Hance thực chất mắc bệnh thiểu năng và thậm chí là bệnh t‌â.m t‌h.ầ,n. Ông cũng cho rằng phiên x‌é.t x‌ử và quá trình luận á‌n đã lún sâu vào nhiều định kiến về sắc tộc.

Những vấn đề đan xen giữa pháp luật hình sự và sắc tộc còn trở nên càng nhức nhối hơn trong những năm sau đó. Nghiên cứu nền tảng của Ressler về các vụ á‌n g‌i.ế,t người hàng loạt, b‌ắ.t đầu từ vụ á‌n William Hance, được thiết lập thành phương pháp lập hồ sơ tâm lý t‌ộ.i phạm phổ biến. Phương pháp phá á‌n của ông chỉ rõ màu da là yếu tố có vai trò quan trọng trong cả việc phạm t‌ộ.i và thực thi công lý.

“Trong quan điểm phản biện trước việc bác bỏ đơn phúc thẩm của Hance đã chỉ ra rằng Hance thực chất mắc bệnh thiểu năng và thậm chí là bệnh t‌â.m t‌h.ầ,n. Phiên x‌é.t x‌ử và quá trình luận á‌n đã lún sâu vào nhiều định kiến về sắc tộc”.

(Tòa á‌n Tối cao Mỹ)