Quá trình tăng cường sức mạnh quân sự của Nhật Bản còn chậm chạp và chưa có cách nào để bắt kịp Trung Quốc cả về quy mô và tốc độ.
Tàu khu trục mang trực thăng lớp Izumo của Nhật Bản
Mối đe dọa sát nách
Tờ Thời báo châu Á mới đây có bài phân tích nhận định Trung Quốc là một thách thức quân sự ngày càng lớn đối với các nước láng giềng. Bắc Kinh ngày càng cứng rắn và quyết liệt trong việc đẩy mạnh các mục tiêu nước lớn của mình ở khu vực, chủ yếu bởi vì sức mạnh gia tăng của nước này cho phép một biện pháp tiếp cận hung hăng như vậy. Đây chắc chắn là mối đe dọa quân sự nghiêm trọng nhất đối với phương Tây và hiện trạng quân sự-chính trị ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Theo tờ báo có trụ sở tại Hong Kong (Trung Quốc) này, không nơi nào sự bất an liên quan đến Trung Quốc lại rõ ràng như ở Nhật Bản. Chỉ vài năm trước đây, Tokyo dường như quá nhân nhượng trước hành xử thô bạo của Trung Quốc; Sách trắng Quốc phòng Nhật Bản năm 2013 chỉ lưu ý rằng các hoạt động quân sự của Trung Quốc ở khu vực là một “vấn đề đáng lo ngại”.
Tàu hải quân Trung Quốc
Trong Sách trắng Quốc phòng năm 2018, Nhật Bản đã thẳng thừng cáo buộc Trung Quốc nỗ lực “ép buộc thay đổi nguyên trạng”, đồng thời lưu ý rằng Bắc Kinh đang quân sự hóa trái phép trên Biển Đông và đang tăng cường tiếp cận quân sự ở khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Trung Quốc cũng đang gia tăng sức mạnh không quân và hải quân ở gần Nhật Bản, đặc biệt xung quanh quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư. Ngoài ra, Tokyo còn khẳng định rằng, Trung Quốc đang cố gắng “thường xuyên hóa” các hoạt động hải quân và không quân ở gần các vùng biển của Nhật Bản.
Sách trắng Quốc phòng Nhật Bản năm 2018 nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang có ý đồ “hiện đại hóa các lực lượng quân sự” và “biến quân đội Trung Quốc thành một trong những quân hội hàng đầu thế giới đến giữa thế kỷ 21 này”.
Theo giới phân tích, Nhật Bản đã phải mất một thời gian để phản ứng dù nhận thức được mối đe dọa quân sự ngày càng tăng từ Trung Quốc. Theo đó, quá trình tăng cường sức mạnh quân sự của Nhật Bản còn diễn ra chậm chạp và chưa có cách nào để bắt kịp Trung Quốc cả về quy mô và tốc độ.
Nhưng Nhật Bản ngày càng thể hiện quyết tâm. Tokyo đã đảo ngược tình trạng cắt giảm chi tiêu quốc phòng trong thập kỷ qua và bắt đầu bổ sung cho ngân sách quân sự. Quan trọng hơn, Nhật Bản đã nghiêm túc tăng cường các khả năng chiến đấu của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) và vứt bỏ “quan điểm thiên về phòng thủ” truyền thống của mình.
Binh sĩ Nhật Bản tập trận
Điều đó có nghĩa, nước này bắt đầu tập trung mua sắm các loại vũ khí không đối đất dẫn đường chính xác, chẳng hạn như tên lửa tấn công trực diện phối hợp (JDAM) có gắn GPS dẫn đường.
Ngoài ra, SDF gần đây tăng cường đáng kể năng lực tấn công với kế hoạch xây dựng một lực lượng hùng hậu với khoảng 350 chiếc máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5, bổ sung kho vũ khí của mình bằng nhiều cách khác nhau, bao gồm máy bay tuần tra hàng hải mới, tàu khu trục thế hệ mới, khả năng phòng thủ tên lửa được tăng cường và tên lửa không đối không tầm trung mới (lần đầu tiên Nhật Bản phát triển cùng với Anh).
Hổ thêm cánh
Trọng tâm tăng cường sức mạnh quân sự của Nhật Bản dường như đang được đặt vào lực lượng hải quân. Chính phủ Nhật Bản ngày 27/11 thông báo kế hoạch nâng cấp 2 tàu khu trục trang bị máy bay trực thăng lớp Izumo thành tàu sân bay để hỗ trợ cho các máy bay tiêm kích tàng hình F-35B. Thông báo này được chính thức đưa ra sau nhiều năm đồn đoán, thậm chí, còn trước cả khi tàu khu trục lớp Izumo được đưa vào sử dụng năm 2015.
Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya nói: "Kể từ khi chúng tôi được trang bị loại tàu này, chúng tôi đã mong muốn sẽ sử dụng chúng cho nhiều mục đích khác nhau. Chúng tôi muốn đẩy mạnh công tác nghiên cứu và tìm tòi về vấn đề này".
Tokyo được cho là có kế hoạch mua thêm 100 chiếc F-35 để bổ sung cho đơn hàng gồm 42 chiếc máy bay tiêm kích tàng hình đã đặt mua năm 2011. Loạt máy bay F-35 trong đơn hàng đầu tiên của Nhật Bản đều thuộc loại A, cần đường băng thông thường. Lô máy bay mới sẽ có loại máy bay tàng hình F-35B hạ cánh thẳng đứng, được sử dụng cho các loại tàu chiến với hợp đồng trị giá 8,8 tỷ USD.
Theo giới chuyên gia, việc nâng cấp 2 tàu khu trục thành tàu sân bay không hề đơn giản. Tàu khu trục lớp Izumo thường quá nhỏ để có thể hoán cải thành tàu sân bay. Hơn nữa, hải quân Nhật không có các hoạt động sử dụng máy bay chiến đấu cất cánh từ tàu chiến kể từ Thế chiến II nên sẽ cần phải đào tạo phi công, nhân viên và những người vận hành để đảm bảo cho hoạt động của tàu sân bay.
Hiến pháp Nhật Bản sau chiến tranh cấm quân đội nước này được sở hữu các loại vũ khí mang tính chất tấn công. Trong nhiều thập kỷ qua, lãnh đạo Nhật Bản đều có quan điểm đồng nhất rằng lệnh cấm đó đồng nghĩa với việc lực lượng hải quân không được sở hữu tàu sân bay. Để "né" quy định này, lực lượng hải quân Nhật Bản đã trang bị tàu khu trục mang máy bay trực thăng, trên đó chỉ có nhà chứa máy bay và không có đường băng cất và hạ cánh lớn.
Tàu khu trục lớp Izumo thiếu những loại vũ khí chủ đạo. Trên thực tế, tàu khu trục lớp Izumo và tàu Kaga cùng loại vốn được đưa vào hoạt động từ năm 2017 vẫn chỉ được sử dụng cho máy bay trực thăng. Với chiều dài khoảng 248 m và độ giãn nước khi đầy tải là 27.000 tấn, Izumo và Kaga vẫn là quá nhỏ để nâng cấp thành tàu sân bay khi chỉ có khả năng chứa được 14 máy bay trực thăng.
Siêu tàu sân bay của hải quân Mỹ thường có chiều dài hàng trăm mét và có độ giãn nước lên tới hơn 100.000 tấn. Tàu đổ bộ tấn công của Mỹ vốn được trang bị máy bay trực thăng AV-8B Harrier và F-35s cũng có chiều dài khoảng 260 m và độ giãn nước lên tới 41.000 tấn.
Tuy nhiên, Nhật Bản có thể nhìn “gương” của Thái Lan để tự tin biến các tàu Izumo thành tàu sân bay. Tàu Chakri Naruebet của Thái Lan chỉ dài hơn 180 m và có độ giãn nước 11.500 tấn nhưng được sử dụng hiệu quả cho các loại máy bay trực thăng Harrier cho đến khi chúng "quá tuổi" phải nhập kho năm 2016.
Máy bay F-35B sẽ giúp những con hổ Izumo của Nhật Bản thêm cánh
Một “tấm gương” khác là tàu Đô đốc Cavour của Italy dài hơn 240 m dài và độ giãn 30.000 tấn. Tàu Cavour có thể chứa 5 máy bay Harrier cùng với các máy bay lên thẳng. Italy đang mua các loại máy bay F-35B mới để thay thế cho 16 chiếc Harrier. Hãng Lockheed Martin đã thiết kế loại máy bay F-35B để phù hợp với đường băng mà máy bay Harrier đã sử dụng.
F-35B chỉ cần một phần đường băng so với Harrier song lại đòi hỏi cao hơn khi động cơ xả nhiệt lớn hơn và đòi hỏi tàu sân bay phải có độ kháng nhiệt đặc biệt cho khu vực cất và hạ cánh.
Đối với Nhật Bản, việc cải tạo đường băng của tàu khu trục lớp Izumo là không mấy khó khăn. Vấn đề hóc búa nhất được cho là việc cải tạo không gian bên trong con tàu dành cho thủy thủ đoàn, máy móc, nhiên liệu, vũ khí và đặc biệt là nơi đỗ của máy bay F-35.
Tuy nhiên, Nhật Bản hiện có “chỗ dựa” là mối liên minh chặt chẽ với Mỹ. Do đó, Nhật Bản có thể gửi phi công, các nhân viên và phi hành đoàn tham gia các khóa huấn luyện cùng với các đối tác Mỹ, vốn đã có kinh nghiệm triển khai hoạt động của máy bay F-35 từ tàu chiến.
» ¢Công đoàn Pháp tuần hành kêu gọi ‘Ngày hành động’ tại Paris
» TT Trump bổ nhiệm quyền chánh văn phòng Nhà Trắng thay John Kelly
