Diễn biến đối đầu Mỹ - Trung Quốc tại APEC căng thẳng tới đỉnh điểm có lợi cho Mỹ ở cuộc gặp Trump- Tập Cận Bình tại Argentina.
Tương lai chờ đón Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở G20.
Các lãnh đạo ở châu Á – Thái Bình Dương đã không thể đưa ra tuyên bố chung tại hội nghị thượng đỉnh ở Papua New Guinea vào hôm 18/11 do sự đối đầu giữa Trung Quốc và Mỹ về trong lĩnh vực đầu tư và thương mại.
Sự căng thẳng giữa hai quốc gia này tại APEC là diễn biến kéo dài theo sau việc Mỹ và Trung Quốc áp thuế quan về phía nhau.
Mỹ - Trung đối đầu ở APEC.
Trong lúc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chỉ trích chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ, Phó tổng thống Mỹ Mike Pence tuyên bố Washington sẽ không từ bỏ việc áp thuế khi Bắc Kinh vẫn đang thực hiện “chuyển giao công nghệ mang tính ép buộc" và “đánh cắp tài sản trí tuệ”.
Chủ tịch Tập Cận Bình nói: “Chủ nghĩa bảo hộ và chủ nghĩa đơn phương đang phủ bóng lên tăng trưởng toàn cầu. Lịch sử chứng minh rằng khi xảy ra đối đầu, dù thông qua hình thức chiến tranh lạnh, chiến tranh nóng hay chiến tranh thương mại, không ai là người thắng cuộc... Không có vấn đề nào là không thể giải quyết qua đàm phán thương lượng” với điều kiện các nước hiểu nhau.
Còn Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence bước lên bục phát biểu và bắt đầu chỉ trích Bắc Kinh.
“Như chúng ta đã biết, Trung Quốc đã áp đặt hạn ngạch, tiến hành cưỡng ép chuyển giao công nghệ, đánh cắp tài sản trí tuệ và trợ cấp công nghiệp trên quy mô chưa từng có” - ông Pence nói.
“Mỹ sẽ không thay đổi đường lối cho đến khi Trung Quốc thay đổi cách hành xử” - Phó Tổng thống Mỹ khẳng định.
Hai tuyên bố hướng chỉ trích về phía nhau của Mỹ và Trung Quốc tại APEC đều không hề hướng tới sự hòa giải mà họ đã từng tuyên bố trước đó nhằm tìm kiếm thỏa thuận có lợi cho cả hai.
Tuy nhiên, đẩy căng thẳng lên đỉnh điểm là cách mà Tổng thống Mỹ Donald Trump yêu thích. Từ đó, nước Mỹ dễ dàng có được những thỏa thuận có lợi nhất cho Mỹ.
Ông Trump đã tiết lộ về điều này trong cuốn sách đầu tay của mình mang tên "Nghệ thuật đàm phán". Chiêu thức mà ông Trump giới thiệu là "cần phải gây bất hòa trước để có một số đòn bẩy trong đàm phán".
Diễn biến nóng ở APEC là một trong những minh chứng rõ ràng nhất, đặc biệt là trong bối cảnh Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang hối thúc nhau hạ nhiệt đối đầu.
Ông Trump đã từ chối tham gia APEC và cử Phó Tổng thống Mike Pence đi thay. Đây hẳn cũng là một sự sắp xếp đầy tính toán nhằm đẩy Trung Quốc vào thế lựa chọn.
Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ gia tăng căng thẳng với Mỹ hay sẽ hạ nhiệt như cách ông đã cam kết với ông Trump về cuộc đối đầu thương mại hiện tại?
Cuối cùng thì Chủ tịch Trung Quốc cũng lựa chọn cách gia tăng căng thẳng với Washington. Ông Tập Cận Bình không cho đây là mặt trận để giảng hòa và tìm kiếm thỏa thuận hạ nhiệt với Mỹ. Cách ông nhắc đến bảo hộ thương mại của Mỹ là điều cho thấy, ông Tập cũng đã hiểu "nghệ thuật đàm phán của ông Trump".
Trung Quốc sẽ xuống nước trước?
Diễn biến này khiến lần gặp tới của hai nhà lãnh đạo tại Hội nghị G20 rất được trông đợi. Ai sẽ là bên hạ nhiệt trước? Ai sẽ có được thỏa thuận có lợi hơn?
Paul Gruenwald, nhà kinh tế học tại công ty tài chính S&P Global Ratings (Mỹ) nhận định, ông không ngạc nhiên khi Mỹ và Trung Quốc không đạt tiến triển mới tại APEC tổ chức ở Papua New Guinea năm nay. Ông cho rằng G-20 là “một diễn đàn tốt hơn” để thảo luận những vấn đề như vậy.
“Tôi thực sự tin rằng một hành động to lớn sẽ xảy ra ở Argentina trong vài tuần tới nên hãy chờ xem chuyện gì sẽ đến” - chuyên gia Paul Gruenwald trả lời kênh truyền hình CNBC hôm 19/11.
Lo ngại căng thẳng Mỹ - Trung Quốc sẽ gây cản trở tăng trưởng cũng như làm rung chuyển thị trường toàn cầu, bà Hannah Anderson - nhà chiến lược thị trường toàn cầu tại J.P. Morgan - khuyên các nhà đầu tư nên chuẩn bị tinh thần sự rạn nứt giữa hai gã khổng lồ kinh tế có thể kéo dài.
Bà Hannah nhận định: “Nếu đạt được một thỏa thuận hay xuất hiện các thông tin tích cực bên lề G-20, nhiều khả năng đó là một nỗ lực để hạ nhiệt căng thẳng, đồng thời chỉ mang tính biểu tượng hơn là một thay đổi thực chất để giải quyết căng thẳng thương mại giữa hai nước”.
Trong bối cảnh đó, Trung Quốc có thể sẽ thua cuộc.
The Hill dẫn nhận định của Harry J. Kazianis, Giám đốc Nghiên cứu Quốc phòng tại Trung tâm An ninh Quốc gia Mỹ, cho biết cuộc "Chiến tranh Lạnh kiểu mới" giữa Mỹ và Trung Quốc đã được giới khoa học chính trị và sử gia dự đoán từ lâu nhưng khả năng chiến thắng của Bắc Kinh là hạn chế.
Vị này cho rằng, khi xem xét một cách khách quan tất cả những yếu tố làm nên sức mạnh quốc gia, Trung Quốc tốt hơn hết là không nên tham gia vào cuộc đấu địa chính trị dài hơi với Mỹ, dù đã xây dựng được một nền kinh tế khổng lồ và hiện đại hóa được lực lượng quân sự.
Có nhiều lý do khiến Bắc Kinh sẽ thảm bại nếu lao vào "Chiến tranh Lạnh" với Washington.
Bài học lịch sử cho thấy một trong những yếu tố then chốt quyết định thắng thua trong bất cứ cuộc chiến tranh lạnh nào chính là đồng minh. Trong khi Mỹ duy trì một mạng lưới đồng minh rộng khắp trên thế giới và trong khu vực, Trung Quốc gần như không có quốc gia nào được coi là đồng minh thực sự.
Mạng lưới đồng minh và đối tác giúp Washington xây dựng những mối quan hệ về kinh tế và ngoại giao với các nước châu Á – Thái Bình Dương sâu rộng hơn bất cứ quốc gia nào khác. Mối quan hệ này được duy trì qua nhiều đời tổng thống Mỹ và thường được Washington mô tả là "không có đối thủ và không thể bị thách thức".
Về mặt quân sự và an ninh, hệ thống đồng minh toàn cầu giúp Mỹ thiết lập căn cứ quân sự ở những nơi trọng yếu, trong đó có các căn cứ ở Nhật Bản, Hàn Quốc án ngữ đường tiến ra Thái Bình Dương của Trung Quốc.
Mỹ còn giữ ưu thế mang tính quyết định về huấn luyện và năng lực tác chiến trước quân đội hùng hậu nhưng thiếu kinh nghiệm thực chiến của Trung Quốc. Quân đội Trung Quốc chưa tham gia cuộc chiến nào trong gần ba thập kỷ qua, trong khi quân đội Mỹ tham gia vào một loạt xung đột trên toàn cầu.
Về mặt kinh tế, Mỹ vẫn sở hữu những yếu tố cơ bản mạnh hơn so với Trung Quốc.
Dù một số học giả nhận định rằng kinh tế Trung Quốc sẽ vượt mặt Mỹ trong 10 năm tới về GDP, nhiều chuyên gia kinh tế khẳng định đây chỉ là một ảo tưởng.
Kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với nguy cơ về một cuộc khủng hoảng nợ, điều có thể trở nên trầm trọng hơn khi các đòn áp thuế của Mỹ sẽ gây tổn thương nặng nề đến tăng trưởng kinh tế vốn dựa rất lớn vào xuất khẩu của nước này.
» Tướng Ucraine nói về khả năng chiến tranh quy mô lớn với Nga
» Đòn mới với Venezuela, Mỹ lại gieo bất ổn?
