Hãng Lion Air vừa xảy ra sự cố máy bay rơi làm 189 người thiệt mạng, có lịch sử bay nhiều tai tiếng và từng bị cấm hoạt động trên không phận EU.
Một chiếc máy bay của hãng hàng không Lion Air ở sân bay Soekarno-Hatta.
Những thương vụ hàng tỷ USD “đi vào lịch sử”
Từ một hãng hàng không giá rẻ ở Indonesia, Lion Air nổi tiếng khắp toàn cầu năm 2011 khi đặt hàng 230 chiếc máy bay Boeing với giá trị lên tới 22 tỷ USD. Đây được coi là một trong những thương vụ lớn nhất của nhà sản xuất máy bay Mỹ. Tuy nhiên, điều này cũng không khiến hãng Lion Air "thoát" khỏi những "tai tiếng" về các vấn đề an toàn bay trong nhiều năm.
Khi được hỏi rằng liệu Lion Air có cần đến các khoản vay ngân hàng cho hợp đồng mua bán này không, người đồng sáng lập Lion Air - Rusdi Kirana đã trả lời báo giới tại triển lãm hàng không Singapore Airshow năm 2012 rằng: "Tôi chính là ngân hàng".
Được thành lập năm 1999 bởi anh em Rusdi và Kusnan Kirani, Lion Air bắt đầu hoạt động năm 2000 như một hãng hàng không giá rẻ đầu tiên của Indonesia.
Lion Air nhanh chóng phát triển và chiếm lĩnh thị phần bay nội địa ở Indonesia để trở thành hãng máy bay tư nhân lớn nhất quốc gia này và là hãng máy bay lớn thứ 2 Đông Nam Á, chỉ sau hãng AirAsia của Malaysia.
Nhu cầu đi lại tăng cao ở Indonesia - đất nước vạn đảo đông dân thứ 4 trên thế giới khiến Lion Air tiếp tục thúc đẩy các hợp đồng mua bán máy bay. Năm 2011, hãng này nổi tiếng trên khắp các mặt báo với thương vụ mua bán lớn với Boeing.
Trước sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Barack Obama, Boeing và Lion Air đã ký một hợp đồng bên lề Hội nghị Thượng đỉnh châu Á ở Bali với một thương vụ lớn khi Lion Air mua 29 máy bay 737 - 900, đặt hàng 201 chiếc 737 MAX mới và mua thêm 150 chiếc máy bay nữa.
Danh sách đơn đặt hàng của hãng Lion Air trị giá tới 21,7 tỷ USD. Nhà sản xuất máy bay Boeing của Mỹ đã gọi đây là "đơn hàng mua bán máy bay lớn nhất trong lịch sử của Boeing cả trên số lượng tiền và tổng số máy bay".
Lion Air sau đó sớm vượt qua kỷ lục này khi đặt hàng 234 chiếc máy bay A320 từ Airbus với giá trị lên tới 24 tỷ USD năm 2013. Hãng hiện đang hoạt động với các chuyến bay nội địa và một số tuyến bay quốc tế ở Đông Nam Á, Australia và Trung Đông.
Lịch sử bay nhiều tai tiếng
Dù nổi tiếng với những thương vụ mua bán lớn hàng chục tỷ USD nhưng Lion Air lại gặp vô số các vấn đề về an toàn bay và quản lý yếu kém. Hãng này cùng với một số hãng hàng không Indonesia khác từng bị cấm bay ở không phận của EU cho đến tận năm 2016.
Tai nạn chết người đầu tiên của hãng Lion Air là vào năm 2004 khi một chiếc máy bay của hãng này trượt khỏi đường băng ở thành phố Solo. Sự cố mà hãng cho là do thời tiết xấu và gió mạnh này đã khiến 26 người thiệt mạng và hơn 100 người bị thương.
Năm 2013, một phi công mới khi điều khiển một chiếc máy bay Lion Air đã bay chệch đường băng và rơi xuống biển Bali. Chiếc máy bay này sau đó đã vỡ làm đôi và khiến nhiều hành khác phải tự bơi đến nơi an toàn. May mắn là trong tai nạn này không có ai thiệt mạng.
3 năm sau, 2 chiếc máy bay của hãng Lion Air đã va chạm với nhau khi cất cánh từ sân bay Soekarno-Hatta ở Jakarta.
Vụ rơi máy bay ngày 29/10 là "một trong những vấn đề mà ngành công nghiệp hàng không ở Indonesia gặp phải trong vô số các vấn đề về an toàn bay", ông Shukor Yusof - chuyên gia công ty tư vấn hàng không Endau Analytics nhận định.
Từ năm 2010 - 2015, cứ mỗi năm Indonesia lại có một vụ tai nạn máy bay mà những chiếc máy bay đó đều bị hư hỏng nặng không thể sửa chữa được, ông Yosof cho biết.
Ông cũng khẳng định thêm rằng Indonesia "cần nhiều sự hỗ trợ từ các chuyên gia hàng không" và quốc gia này “dường như không thể tự giải quyết vấn đề gặp phải".
Các nhà phân tích đều nhận định việc cải thiện cơ sở hạ tầng, đào tạo phi công và bảo trì máy bay không theo kịp với sự bùng nổ của ngành hàng không ở Indonesia.
Trong bối cảnh ngành hàng không tiếp tục phát triển, "thật khó để duy trì các quy định về an toàn bay. Vì thế, đây thực sự là một thách thức", Greg Waldron, một đại diện tại châu Á của tạp chí hàng không FlightGlobal phân tích
» Iran chuyển hướng bán dầu trước khi bị Mỹ trừng phạt
» Sân bay Istanbul mới hứa hẹn sẽ là cảng hàng không lớn nhất thế giới
