Đây là con số được đưa ra tại Hội thảo Tham vấn Các rào cản trong phát triển thị trường đất nông nghiệp do Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT) diễn ra sáng nay (30/10), tại Hà Nội.
Thiếu bàn đạp cơ chế cho sự phát triển thị trường đất đai
Bà Trần Thị Thanh Nhàn, chuyên gia Viện Ipsard cho biết: Hơn 70% mảnh đất sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam có diện tích nhỏ hơn 0,5ha. Điều này khác biệt khá lớn so với các nước trong khu vực, khi từ năm 2012, Thái Lan có 1,4 triệu mảnh ruộng có quy mô hơn 22 ha. Tại Trung Quốc, từ năm 2013, 8,82% diện tích có quy mô hơn 3 ha/mảnh, 0,1% diện tích có quy mô 30-70ha/mảnh.
Bên cạnh vấn đề manh mún, bà Nhàn cho hay, đất đai nông nghiệp còn khá nhiều tồn tại, thiếu bàn đạp cơ chế cho sự phát triển thị trường đất đai. Cụ thể, quá trình tích tụ và tập trung ruộng đất diễn ra chậm. Thống kê không sát thực tế. Vấn đề đất nông lâm trường chưa giải quyết triệt để. Cơ sở dữ liệu đo đạc cắm mốc thiếu, không cập nhật. Điều này cản trở không ít đến sự phát triển của thị trường đất đai nói chung, khiến số lượng trang trại trồng trọt tăng chậm, thu hút doanh nghiệp (DN) đầu tư vào nông nghiệp nông thôn còn hạn chế.
Phân tích kỹ hơn về thị trường đất đai nông nghiệp, bà Nhàn cho hay, đối với giao dịch chuyển quyền sử dụng đất giữa nông dân và DN, giao dịch này gặp khó khăn khi khung giá đất không phù hợp giá thị trường dù đã có tiến bộ trong thời gian qua. Thiếu cơ sở dữ liệu, hồ sơ đất phải xin ý kiến nhiều ban ngành cho dự án đầu tư mặc dù đã được phê duyệt trong vùng đầu tư. Chi phí cao và nhiều rủi ro cho DN.
Đối với thị trường cho thuê quyền sử dụng đất, giao dịch giữa nông dân và nông dân chủ yếu là thỏa thuận bằng miệng, không có công chứng, chủ yếu cho người dân và người cùng địa phương thuê, đối với cây lúa cây màu thì thuê theo vụ, theo năm.
Về thị trường cho thuê quyền sử dụng đất dưới hình thức DN thuê đất, hiện đã phổ biến nhưng vẫn còn nhiều hạn chế do việc nếu DN thuê trực tiếp đất của dân sẽ rất khó khăn do chi phí giao dịch cao, rủi ro cho cả 2 bên. Còn nếu DN thuê đất của Nhà nước, hình thức này khá phổ biến nhưng hiện quỹ đất ngày càng hạn chế.
Bà Nhàn nhấn mạnh: Rào cản chính đối với hình thức DN thuê đất đó là định giá đất, khung giá đất chưa điều chỉnh phù hợp với thị trường. Thiếu khung pháp lý cho Nhà nước thuê đất của người dân. Thủ tục thẩm định dự án phức tạp. Đất manh mún, khó đạt đồng thuận của số lượng lớn hộ dân. Thiếu quỹ đất công, thiếu chính sách tạo nguồn cung đất nông nghiệp. Đất đi thuê không thể thế chấp vay tín dụng. Thiếu cơ chế thu hút đầu tư DN...
Làm sao để thúc đẩy quyền sử dụng đất nông nghiệp như quyền tài sản? Theo các chuyên gia, cần phát huy vai trò nhà nước trong hỗ trợ, tạo động lực để đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn trên mỗi đơn vị diện tích đất. Tăng hiệu quả sử dụng đất phải gắn với phát triển bền vững và ổn định kinh tế, chính trị, xã hội.
Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Viện trưởng Ipsard nhấn mạnh: Đất đai là khâu đầu tiên trong đột phá phát triển nông nghiệp. Xã hội Việt Nam sau 30 năm đổi mới đã bước vào giai đoạn phát tiển mới, tỷ trọng công nghiệp lớn lên, nông nghiệp có chức năng mới – đó là nền kinh tế nông nghiệp. Trong đó nhấn mạnh việc sử dụng khoa học công nghệ, thu hút DN làm chuỗi, để làm được điều này phải để thị trường đất đai hoạt động.
Cần điều chỉnh theo hướng bỏ hạn điền, giới hạn đối tượng giao dịch. Cạnh đó, cần có dữ liệu, thông tin hồ sơ đất đai rõ ràng, thúc đẩy cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Điều chỉnh vấn đề định giá đất, thủ tục giao dịch, thẩm định. Xử lý vấn đề đất bỏ hoang, sử dụng kém hiệu quả. Đồng thời, gắn chặn với thu hút đầu tư DN, tạo việc làm phi nông nghiệp cho hộ nông thôn.
» Khoai lang rớt giá, Vĩnh Long “cầu cứu” Trung ương
» Ngày 30/10: Hồ tiêu vượt mốc 60.000 đồng/kg
