Ở miền Bắc, sau vụ lúa tháng 9, những con chuột đồng no nê, béo núc bởi mấy tháng ròng ăn thóc lúa, bắt đầu rút vào hang để trú ẩn. Một phần vì lúa đồng đã gặt hết, phần khác do thời tiết se lạnh của mùa thu nên chúng phải tìm đến những bờ vùng bờ thửa hay những gò đất cao để tránh rét. Vì thế từ khoảng thời gian này kéo dài đến hết ba tháng mùa đông chính là mùa đi săn chuột đồng.
Ngày còn nhỏ, sau nửa buổi cắp sách tới trường, tôi lại theo anh, chị, hoặc chúng bạn ra đồng để săn tìm chuột đồng.
Đồ nghề săn chuột đồng rất giản đơn, có khi chỉ cần cái cuốc hoặc thuổng dùng để đào bới hang chuột.
Thêm một cái đó đan bằng tre, cái hom để khi chụp vào cửa hang, chuột chỉ có thể chạy vào đó mà không thể ra được
Ngoài ra luôn phải có thêm một đon rơm khô dùng để đốt hun khói nhằm bắt chuột chạy ra khỏi hang khi chúng bị ngạt hơi.
Nếu muốn buổi đi săn chuột đồng thêm hoành tráng thì có thể dẫn thêm con chó choai, bởi nếu khi chuột lao ra khỏi hang mà có con chó lao đuổi vồ thì người đi săn sẽ nhàn hơn rất nhiều.
Công việc đi săn chuột đồng thường phải có ít nhất hai người trở lên, cho tới bốn, năm người. Nếu đông người đi săn thì có một điều chắc chắn rằng sẽ không có một con chuột nào có thể chạy thoát được, một khi đã chạy ra khỏi hang trú ẩn.
Tôi thường đi săn chuột cùng mấy đứa hàng xóm, hễ hôm nào xách đồ nghề ra đồng hôm đó gia đình tôi sẽ có một bữa thịt chuột ngon lành.
Công việc săn chuột đồng của bọn trẻ chúng tôi thường đi kèm với việc chăn thả trâu bò. Bởi vậy, sau khi lùa đàn trâu, bò đi gặm cỏ ở bờ ven, chúng tôi mặc kệ cho chúng tung tăng tự kiếm ăn, và bắt đầu công việc của mình.
Chúng tôi lần theo các bờ đất, nơi có các hang sâu và quan sát, hễ thấy cửa hang nào có vết chân chuột đi ra, vào còn mới thì chắc chắn sẽ có chuột ở trong. Lúc này, mỗi đứa một công việc, đứa đặt đó chụp ngoài cửa hang, đứa khác dùng cuốc thuổng bắt đầu đào từ ngách phía trên hang xuống.
Nếu hang nông, chuột thấy động sẽ lập tức chạy ra và chui tọt vào đó đã đơm sẵn ở cửa hang. Còn nếu hang sâu, chuột ẩn nấp tận phía trong, việc đào bới sẽ vất vả hơn. Tất nhiên, khi đã kỳ công đào thì chắc chắn con chuột đó sẽ không thể thoát thân được.
Có những hang chuột thông từ ngách này sang cửa hang khác, chúng tôi không dùng cách đào bung bờ đất lên, mà sẽ dùng rơm đốt hun khói. Khi đốt lửa, khói từ cửa hang này tuôn ra cửa hang khác, chỉ cần đơm đó vào cửa hang có khói tuôn ra thì chỉ một lát, chuột không chịu nổi sẽ phải lao ra.
Cứ như vậy, chúng tôi cứ men theo hết bờ vùng này, đến bờ thửa nọ, và chỉ độ vài, ba tiếng đồng hồ là chiếc giỏ to đựng được ba, bốn mươi con chuột đã gần đầy.
Khi đã tính toán liệu chừng đủ cho mỗi nhà một bữa ăn, chúng tôi tạm dừng buổi săn chuột và chuẩn bị lùa trâu bò về nhà.
Cả một mùa đông dài, với những buổi chăn trâu, bò như thế thường vẫn luôn kèm theo việc săn chuột đồng của bọn trẻ làng tôi.
Chuột rất nhiều, săn không xuể, nhưng khi đó gia đình nào cũng chỉ coi chuột là món ăn cải thiện cho bữa ăn thêm tươm tất, chứ không nhà nào mang chuột đi bán.
Gia đình tôi cũng vậy, mẹ vẫn hay chế biến món thịt chuột nấu giả cầy với đầy đủ gia vị: riềng, mẻ, mắm tôm…, ăn tuyệt ngon.
Những khi muốn đổi món, mẹ lại ướp gia vị hành, tỏi, ngũ vị hương rồi mang chiên giòn lên rất hấp dẫn.
Nói tới món chuột đồng, cũng không thể không kể tới món chuột hấp ép lá chanh thơm lừng, ăn ngọt như thịt gà.
Chuột sau khi được trần qua nước sôi, làm sạch, bỏ đầu đuôi, chỉ giữ lại thân mình, được đem hấp cách thủy khoảng vài chục phút là chín. Thịt chuột bỏ ra đặt úp lên một cái thớt, phía trên và dưới có rải lá chanh tươi, rồi dùng tiếp một cái thớt khác đặt ép chồng lên.
Bên trên cái thớt lại đặt tiếp vài vật nặng để thịt chuột bị ép bẹp xuống cho nước chảy bớt ra.
Khi ăn, chặt thịt theo từng miếng vừa phải rải lên đĩa và rắc thêm chút lá chanh thái chỉ. Món chuột hấp lá chanh này ăn chấm với muối chanh, ớt, tiêu ngon vô cùng. Cũng có thể chấm với nước mắm pha gừng, tỏi ớt cũng ngon không kém.
Tôi xa dần những mùa săn chuột đồng, xa dần những ký ức tuổi thơ đầy ắp về các món thịt chuột thơm lừng, đậm đà và vô cùng hấp dẫn bên mâm cơm gia đình từ khi rời quê lên thành phố học tập.
Mùa này ở quê đang là tiết đông giá rét, và cũng đồng nghĩa với mùa săn chuột đồng. Ôi nhớ quê da diết và mong muốn được trở về nhà.
» Làm người toan tính quá nhiều rồi sẽ mang họa diệt thân
» Không phải tiền bạc hay nhan sắc, tài sản quý của đời người gói gọn trong 2 chữ này
