Cháu nội vua Mèo chỉ ra những bằng chứng cho thấy UBND tỉnh Hà Giang và huyện Đồng Văn đã nhận thức sai về dinh thự họ Vương.
Dinh thự họ Vương
Làm sai?
Ngày 19/9, trao đổi với Đất Việt, ông Vương Duy Bảo, nguyên Cục phó Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VH-TT-DL), cháu nội vua Mèo Vương Chí Sình cho biết, cho đến nay gia đình ông vẫn chưa được hướng dẫn gì về việc làm sổ đỏ dinh thự họ Vương.
Trước đó, ngày 31/8, Bộ VH-TT-DL đã có báo cáo gửi Thủ tướng, trong đó đề nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Hà Giang tiếp tục xử lý việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất di tích dinh thự họ Vương theo quy định của pháp luật sau khi tỉnh Hà Giang đã có quyết định thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng cấp cho Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Đồng Văn.
Theo ông Bảo, vấn đề trên vẫn phải đợi Thủ tướng chỉ đạo. Tuy nhiên, điều ông trăn trở là thái độ ứng xử của UBND tỉnh Hà Giang với di tích dinh thự họ Vương. Ông đã cất công tìm kiếm nhiều văn bản của UBND tỉnh Hà Giang liên quan đến khu dinh thự họ Vương và phát hiện ra rằng tỉnh đã có nhiều sai sót trong nhận thức và quản lý dinh thự họ Vương, coi dinh thự là tài sản của địa phương để tự định đoạt mà không quan tâm đến nguyện vọng của con cháu họ Vương - chủ sở hữu hợp pháp khu dinh thự này.
Đi sâu phân tích cụ thể, cháu nội vua Mèo cho biết, qua báo cáo của UBND tỉnh Hà Giang và Bộ VH-TT-DL gửi Thủ tướng chưa chỉ rõ nhận thức của Hà Giang đối với di tích quốc gia dinh thự họ Vương. Ông đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò của Bộ VH-TT-DL, thành viên Chính phủ, được Nhà nước giao cho quản lý các di tích, di sản trên toàn quốc.
"Với chức năng, nhiệm vụ của mình, lẽ ra Bộ VH-TT-DL phải chỉ ra cho Hà Giang cách ứng xử, quản lý đối với di tích này thế nào. Tuy nhiên, vì Bộ chưa chỉ ra được nên Hà Giang làm sai hoặc cố tình làm sai", ông Vương Duy Bảo nhấn mạnh.
Lần tìm được nhiều văn bản quản lý của Hà Giang liên quan đến dinh thự họ Vương, ông Bảo chỉ ra một loạt sai sót của UBND tỉnh cũng như UBND huyện Đồng Văn.
Trước hết, vào năm 2003, UBND tỉnh Hà Giang có Quyết định 2570 ngày 24/9/2003 thành lập Ban chỉ đạo điều hành thực hiện dự án bảo tồn, tu bổ di tích khu nhà dòng họ Vương. Ông Vương Duy Bảo, khi ấy là Phó Ban quản lý làng văn hóa-du lịch các dân tộc Việt Nam cũng là thành viên trong Ban chỉ đạo điều hành.
Tuy nhiên, ông Bảo lại không hề nhận được quyết định nói trên và chưa được dự buổi họp nào của Ban chỉ đạo điều hành để tham gia đóng góp ý kiến việc trung tu.
Cũng trong quyết định này, UBND tỉnh Hà Giang đã ghi rõ, sau khi tu bổ, tôn tạo xong giao cho Sở VHTT quản lý và khai thác khu di tích.
"Dinh thự không phải nhà vô chủ mà UBND tỉnh Hà Giang tự định đoạt như vậy", ông Bảo bức xúc nói.
Năm 2006, UBND tỉnh Hà Giang ra Quyết định 3316 ngày 11/12/2006 về việc quản lý di tích lịch sử văn hóa đã được Nhà nước xếp hạng trên địa bàn tỉnh đã giao cho UBND huyện Đồng Văn trực tiếp quản lý di tích dinh thự họ Vương.
Theo ông Bảo, việc giao cho huyện Đồng Văn quản lý di tích nói trên đã tước bỏ hoàn toàn quyền sở hữu, quyền định đoạt của gia đình họ Vương đối với dinh thự.
"Căn cứ quyết định không đủ cơ sở pháp lý. Bản chất Luật Di sản văn hóa không quốc hữu hóa, không chuyển mục đích sử dụng mà công nhận đây là một di sản, Nhà nước và người dân phải có trách nhiệm bảo vệ, giữ gìn, phát huy chứ không phải tước quyền của người dân.
Chưa kể, tỉnh phân cấp, giao cho huyện, với chức năng nhiệm vụ của mình liệu UBND huyện Đồng Văn có đủ năng lực để quản lý di tích cấp quốc gia không?", ông Vương Duy Bảo đặt câu hỏi.
Năm 2007, UBND huyện Đồng Văn ra Quyết định 443 ngày 3/5/2007 ban hành Quy chế quản lý, bảo vệ, bảo quản , khai thác giá trị khu di tích kiến trúc nghệ thuật nhà họ Vương. Ông Vương Duy Bảo tiếp tục chỉ ra các sai sót ngay trong căn cứ ban hành quyết định của UBND huyện Đồng Văn cũng như nội dung văn bản.
Một trong những căn cứ để UBND huyện Đồng Văn ra Quyết định 443 là Quyết định 937 ngày 23/7/1993 của Bộ trưởng Bộ VHTT công nhận "khu di tích kiến trúc nghệ thuật nhà Vương xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang là di tích lịch sử văn hóa".
Nhưng nguyên Cục trưởng Cục Văn hóa Cơ sở chỉ rõ, di tích lịch sử văn hóa là danh từ chung, trong đó gồm nhiều thành phần: di tích lịch sử, di tích văn hóa, di tích danh thắng, di tích kiến trúc nghệ thuật.
"Không thể lấy khái niệm chung đi vào cái cụ thể như UBND huyện Đồng Văn làm được. Văn bản quản lý nhà nước không thể sai ấu trĩ như thế được", ông nói.
Chưa kể, trong Quy chế ban hành kèm Quyết định 443 đưa ra hàng loạt thông tin mang tính tiểu sử, lý lịch về dinh thự họ Vương, mà theo ông Bảo, "trong văn bản quản lý nhà nước, không ai đưa những thông tin kiểu đó".
Nhìn vào các văn bản của UBND tỉnh Hà Giang đến UBND huyện Đồng Văn, ông Vương Duy Bảo cho rằng, chúng đều cho thấy tỉnh và huyện đều mặc nhiên coi dinh thự họ Vương là nhà của tỉnh, của huyện rồi tự định đoạt, tự phát bán vé thu tiền...
"Trong các văn bản của Hà Giang đều thừa nhận hỗ trợ 6 hộ gia đình họ Vương làm nhà ở để di chuyển ra ngoài khu di tích, để thuận lợi cho công tác trùng tu, tôn tạo. Ở đây là hỗ trợ di dời, chúng tôi không mua bán, chuyển đổi.
Chúng tôi chưa hề ký biên bản giao nhà cho UBND tỉnh Hà Giang trùng tu, họ trùng tu cứ việc trùng tu, nhưng tỉnh mặc nhiên coi đó là tài sản của chính quyền chứ không phải là của gia đình họ Vương, ra hết quyết định này đến quy chế trong khi chưa trao đổi, thỏa thuận gì với chúng tôi.
Năm 2003 anh em họ hàng chúng tôi ra khỏi dinh thự phục vụ cho việc trùng tu, tôn tạo thì trước đó, năm 2002, Bộ trưởng khi đó là ông Phạm Quang Nghị đã có thông báo trong đó khẳng định, việc nhà nước công nhận các di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật trên đất nước Việt Nam, trong đó có di tích nhà Vương, là sự ghi nhận về mặt pháp lý và tôn vinh giá trị lịch sử, văn hóa nhằm gìn giữ và phát huy các giá trị ấy trong hiện tại và tương lai... Quyết định này không quốc hữu hóa quyền sở hữu ngôi nhà của những người trong gia đình được quyền thừa kế hợp pháp.
Luật Đất đai sửa đổi năm 1993 khẳng định người dân ở đâu ổn định trên miếng đất đó đến trước khi luật sửa đổi thì mặc nhiên đó là của người ta.
Vì những lẽ đó, không thể coi dinh thự họ Vương là tài sản của địa phương để có quyền định đoạt khối tài sản này. Hà Giang đã nhận thức sai, cố tình hoặc ngộ nhận đây là tài sản của địa phương", cháu nội vua Mèo chỉ rõ.
Điều ông Bảo thấy lạ là trong văn bản báo cáo Thủ tướng của UBND tỉnh Hà Giang và Bộ VH-TT-DL không hề nhắc đến trách nhiệm của các cá nhân, cơ quan, đơn vị làm sai trong vấn đề dinh thự họ Vương.
Nguyện vọng lớn nhất
Riêng đối với việc khai thác bán vé thu phí đối với khách tham quan khu di tích, ông Vương Duy Bảo khẳng định, suốt 11 năm Hà Giang thu phí tham quan dinh thự họ Vương, gia đình ông không nhận được một bản báo cáo cũng như không được hưởng lợi đồng nào từ việc này.
Nguyện vọng lớn nhất bây giờ là được trả lại quyền sở hữu hợp pháp tòa sinh thự họ Vương cho gia đình, ông Vương Duy Bảo cũng lưu ý đến vấn đề thu phí: "Tất cả phải thực hiện theo đúng luật, không thể lấy ý kiến chủ quan duy ý chí trong chuyện này.
Quan điểm của tôi - người đại diện cho chủ sở hữu dinh thự, Nhà nước và nhân dân cùng nhau làm để phát huy giá trị của di tích trong hiện tại và tương lai vì mục đích đại đoàn kết dân tộc".
Ông nhắc lại cách làm của Bộ VH-TT-DL đối với các di tích, mà tiêu biểu là Hội An coi như một minh chứng cho việc nhà nước và nhân dân cùng làm. Dù Hội An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới, nhưng các gia đình ở Hội An vẫn được cấp sổ đỏ, chỉ có điều di tích đã được Luật di sản chi phối và bảo hộ nên người dân sửa chữa nhà phải báo với Sở Văn hóa để đảm bảo tính nguyên gốc, khó khăn thì Nhà nước hỗ trợ.
"Đó là cách làm rất tốt và là bài học mẫu mực, tại sao Hà Giang không làm?", ông Bảo đặt câu hỏi.
» Mối tình của anh thợ sửa tivi mắc bệnh xương thủy tinh và cô khách hàng
» Bắc Giang: Trạm biến áp 220KV xã Vân Trung có nhiều dấu hiệu sai phạm?
