Trong khi đang phải ngăn chặn đòn đánh Tomahawk của Mỹ vào Syria, Iran lại ép Nga phải ngăn chặn đòn không kích của Israel vào các lực lượng Shiite.
Nga đang một mình đối phó với các âm mưu của Mỹ và đồng minh ở Syria
Quan chức Iran sang Damascus làm gì?
Tình hình Syria đang căng như dây đàn khi Mỹ-Anh-Pháp đang tập trung lực lượng cho đòn tấn công bằng tên lửa hành trình Tomahawk và AGM-158 JASSM vào Syria, nhằm ngăn chặn quân chính phủ mở chiến dịch giải phóng Tây Bắc, trọng tâm là tỉnh Idlib.
Theo chiều ngược lại, Nga cũng điều động hàng chục tàu chiến ra Địa Trung Hải để đối đầu với các chiến hạm mang tên lửa Tomahawk của Mỹ, còn Syria đang dốc toàn lực triển khai lực lượng của SAA ở Hama, Latakia, Aleppo và Idlib để hình thành thế trận tấn công.
Trước thềm trận đánh ở Idlib - chiến dịch quân sự lớn nhất của Quân đội Syria (SAA) trong 7 năm qua, Bộ trưởng Quốc phòng Iran Amir Hatami đã tới Damascus hôm 26/8, để chốt lại những điều kiện để Iran tung lực lượng dân quân người Shiite hỗ trợ SAA giải phóng tỉnh Tây Bắc này.
Theo giới truyền thông, chính quyền Tehran đã yêu cầu Nga và Syria phải cam kết đứng sau Al Qod (lực lượng đặc biệt của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran-IRGC, chuyên hoạt động ở nước ngoài, cụ thể là khu vực Trung Đông), trước sự tấn công của Mỹ-Israel.
Đây là phản ứng của Iran đối với kế hoạch mà Mỹ và Israel đã hoạch địch hồi tuần trước tại Jerusalem, trong chuyến hội đàm của Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Bolton với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, về một cuộc tấn công chung chống lại Lữ đoàn Al Qods Iran và lực lượng dân quân Shiite được Tehran hậu thuẫn ở Syria và Iraq.
Ông Hatami đến Syria với các điều khoản mà Iran đã sơ bộ vạch ra để Nga và Syria bàn thảo.
Đến bước đi này, thủ lĩnh tối cao của Iran là Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei đã đẩy bốn người chơi quan trọng nhất ở đấu trường Syria, thuộc 2 phe khác nhau, vào thế phải phân định rạch ròi về quan điểm, điều mà các bên từ trước đến nay đều cố gắng né tránh và nỗ lực điều hòa để tránh gây ra những căng thẳng đối với bên kia.
Nguồn tin quân sự của DEBKAfile cho biết, vị Bộ trưởng Quốc phòng Iran đến Damascus chỉ bốn ngày sau khi Hoa Kỳ và Israel tiến hành hoạt động chung đầu tiên chống lại Lữ đoàn Al Qods và các lực lượng dân quân Shiite thân Iran, ở Iraq.
Các vụ không kích của Mỹ và Israel đã đánh vào lực lượng dân quân người Shiite Khataib Hezbollah ở Iraq, đối diện với thành phố Abu Kamal ở phía đông của Syria, khi họ đổ quân trấn giữ dọc tuyến đường cao tốc Baghdad-Damascus, nối giữa Syria và Iraq.
Cuộc tấn công của không quân Mỹ và Israel được tiến hành trùng thời điểm với cuộc họp tại Geneva của cố vấn an ninh quốc gia Mỹ là ông John Bolton và người đồng cấp Nga Nikolai Patrushov ở Geneva hôm 23/8, khiến các cuộc đàm phán này không đạt được mục đích nào, thậm chí còn mở rộng thêm cách biệt trong quan điểm của Moscow và Washington, về vấn đề Syria.
Rõ ràng là những đồng thuận nhỏ nhoi về vấn đề Syria được các Tổng thống Donald Trump và Vladimir Putin đạt được tại hội nghị thượng đỉnh Helsinki vào ngày 16 tháng 7, dẫn đến sự chấp nhận ngầm của Mỹ đối với các lực lượng Syria và Iran ngay tới biên giới Golan của Israel, đã mất đi và thay thế bằng một thỏa thuận chung giữa Mỹ-Israel để tấn công lực lượng Iran ở Syria.
Bên cạnh đòn trừng phạt về ngoại giao và kinh tế, Mỹ còn muốn triệt tiêu sức mạnh quân sự của Iran. Một đòn đánh vào lãnh thổ Iran sẽ rất khó khăn và gây hậu quả rất lớn; do đó, ông Trump giờ đây coi Syria là đấu trường chính của Mỹ để trực tiếp đánh một trong những lực lượng nguy hiểm nhất của IRGC là Lữ đoàn Al Qods.
Lãnh đạo của Al Qods, vị tướng trong bóng tối Qassam Soleimani và các chỉ huy khác của Iran ở chiến trường Trung Đông cũng chính là những người đang đứng đầu phe phản đối một cuộc đối thoại mới với Washington về một hiệp ước hạt nhân được sửa đổi.
Mỹ xé thỏa thuận, hợp lực Israel không kích Iran ở Syria và Iraq
Cảm nhận được mối nguy hiểm khi tình hình thay đổi và Nga không thể kiểm soát được hành động của Mỹ và Israel, lòng tin của các nhà lãnh đạo Iran đối với Tổng thống Nga Putin trong vai trò “kiến trúc sư cấp cao” của an ninh Syria đã suy giảm, thậm chí còn ở mức thấp hơn cả ông Bashar al-Assad.
Đặc biệt khi đối mặt với cuộc tấn công Mỹ-Israel đang diễn ra đối với lực lượng của họ ở Syria và Iraq, chính quyền Tehran muốn bảo đảm chắc chắn rằng Nga và Syria sẽ sát cánh với họ chống lại cuộc tấn công này. Do đó, người Iran ép Putin và Assad phải đứng lên trong một thời điểm nhạy cảm.
Theo chính quyền Tehran, nhà lãnh đạo Syria Assad sẽ phải đứng cạnh Iran với toàn bộ sức mạnh quân sự, đặc biệt là các loại tên lửa phòng không của mình, chứ không phải đi theo sự dẫn dắt của Nga trong việc làm ngơ trước các cuộc oanh tạc của Mỹ và Israel vào các lực lượng của Iran đã hỗ trợ Damascus rất nhiều kể từ đầu cuộc chiến.
Nếu họ không thông qua các bảo đảm vững chắc để bảo vệ lực lượng của IRGC và các nhóm proxy Tehran chống lại các cuộc tấn công Mỹ-Israel, Iran sẽ giữ lại các nhóm quân của mình, không cho tham chiến trong trận đánh quyết định chiếm lại thành trì nổi dậy Idlib ở miền bắc Syria, nơi được bảo vệ bởi 60.000 - 70.000 phiến quân thuộc 4 tỉnh Idlib, Hama, Aleppo, Latakia.
Do đó, Tehran đã soạn thảo bằng văn bản một hiệp ước bảo vệ mới giữa Iran và Syria để ông Hatami mang sang Damascus giới thiệu với ông Bashar al-Assad trong chuyến thăm kéo dài hai ngày của ông.
Nhà lãnh đạo Syria đã nói rằng, ông muốn giành lại quyền kiểm soát tỉnh lớn nhất Tây Bắc có vị trí địa lý vô cùng quan trọng, giáp với lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ và các tỉnh duyên hải trù phú của đất nước.
Việc giải phóng hoàn toàn các tỉnh Tây Bắc không thể thiếu sự hỗ trợ của lực lượng người Shiite thân Iran, bởi lực lượng của SAA gồm đặc nhiệm Tiger, Sư 4 thiết giáp, Sư 11 bộ binh, Quân đoàn 5 do Nga huấn luyện, không đủ để rải đều trên chiến trường 4 tỉnh. Do đó, ông Assad đã đồng ý với Iran và thuyết phục Nga ký vào bản thỏa thuận mới.
Hải quân Mỹ dự kiến sẽ điều thêm tàu sân bay đến Địa Trung Hải
Yêu sách của chính quyền Tehran đã đặt Tổng thống Nga Vladimir Putin vào một tình thế khó xử, trong mối quan hệ phức tạp với các đồng minh Syria và Iran, cùng với đối tác Israel - kẻ thù lớn nhất của 2 đồng minh của mình.
Ông Putin cũng cảm nhận được sự lật lọng của người đồng cấp Mỹ Donald Trump đã làm phương hại đến lợi ích của Nga ở Syria và tạo ra mâu thuẫn không nhỏ trong quan hệ giữa Moscow và Tehran, thậm chí là gây trở ngại đối với công cuộc giải phóng đất nước của chế độ Assad.
Điện Kremlin đã đưa ra những phản ứng đầu tiên. Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Ryabkov cảnh báo Mỹ sẽ phải chịu hậu quả về sự leo thang các hành động quân sự ở Syria, các nhà lập pháp Nga thậm chí còn kêu gọi triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở quốc gia đồng minh Trung Đông.
Trong hơn 1 tuần qua, đã có hàng chục chiến hạm Nga rời cảng của Hạm đội Biển Đen tới quân cảng Tartus của Nga ở tỉnh Latakia - Syria, nâng tổng số chiến hạm Nga ở Địa Trung Hải lên gần 20 chiếc, để đáp trả sự tập kết của các lực lượng hải quân Mỹ, Anh và Pháp trong khu vực để chuẩn bị cho cuộc tấn công tên lửa hành trình vào Syria.
Đối với Mỹ và Israel, chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Iran tới Damascus là một biến chứng không mong muốn mà cả Washington và Tel Avip đều không dự đoán được vào tuần trước, khi họ hoàn tất kế hoạch tiêu diệt lực lượng Iran tại Syria.
Việc chính quyền Moscow tung ra các biện pháp cứng rắn đối phó với cuộc tấn công tên lửa hành trình của Mỹ và giúp Iran ngăn chặn các cuộc không kích của Israel sẽ khiến cục diện Syria có thể xuất hiện những biến chuyển khó lường hơn trong những ngày tới.
» NATO lo ngại Nga tập trận Vostok-2018 để chuẩn bị ‘xung đột quy mô lớn’
» Mũ Bảo hiểm Trắng giúp dàn dựng tấn công hóa học
