Sau hội nghị thượng đỉnh Trump-Putin ở Helsinki, Syria được quyền hiện diện ở không phận vùng đệm trên cao nguyên Golan.
Syria đã giải phóng Quneitra, sát biên giới Israel trên cao nguyên Golan
Syria giải phóng Quneitra, Putin chiến thắng Trump-Netanyahu
Giới phân tích Israel cho rằng, việc Syria giải phóng Quneitra đã khiến chính quyền Damascus có lợi thế to lớn, bởi Thỏa thuận 1974 cho phép các chuyến bay của không quân Syria trên vùng đệm phi quân sự dọc biên giới với Israel, ở khu vực cao nguyên Golan.
Sự chống cự của lực lượng phiến quân đối lập và khủng bố al-Qaeda Syria (tức Hay’at Tahrir al-Sham - HTS) chống lại chiến dịch quân sự lớn của quân đội Ả rập Syria (SAA) ở tỉnh Quneitra, đối diện với các tiền đồn của Quân đội Israel trên cao nguyên Golan, đã sụp đổ vào ngày 19 tháng 7, trong bối cảnh không có sự hỗ trợ quân sự của Israel.
Sáng ngày 16/7, quân đội Syria chiếm được những ngọn đồi chiến lược ở Tel Al Harrah từ tay nổi dậy. Đây là những vị trí chiến lược bởi độ cao trên đỉnh đồi là chìa khóa để khống chế hỏa lực hoàn toàn đối với thành phố Quneitra.
Các sĩ quan IDF dấu tên trên cao nguyên Golan báo cáo rằng, lực lượng Syria và Hezbollah ở thị trấn Tel Al-Harra trên đỉnh đồi, từ đó họ không chỉ có thể nhắm đến tất cả các vùng của Golan, mà thậm chí còn đến được các thị trấn ven biển Galilee và Địa Trung Hải ở phía bắc Israel, như Nahariya.
Các nguồn tin quân sự của Israel lưu ý rằng, chỉ có 20% lực lượng bên phía Assad là quân đội Syria; 80% còn lại là Hezbollah và các lực lượng dân quân Shiite khác trung thành với Iran. Trước sức ép mạnh của SAA và đồng minh, quân nổi dậy buộc phải đầu hàng.
Các điều khoản đầu hàng mà các nhà lãnh đạo nổi loạn đã ký với các sĩ quan quân đội Syria buộc họ phải bàn giao tất cả các thành trì của họ, kể cả thị trấn Quneitra. Quân đội Syria đã có thể trở lại các vị trí mà họ kiểm soát trước cuộc nội chiến năm 2011 mà không tốn một viên đạn nào.
Còn các nhóm phiến quân từ chối ký thỏa thuận ngừng bắn sẽ được gửi cùng với gia đình của họ lên khu vực phía bắc đến tỉnh Idlib.
Chiến thắng của Syria và đồng minh đã gây sự lo lắng lớn cho IDF, bởi nó đã mang những lực lượng thù địch này tới khoảng cách chỉ 3-4 km đến các tiền đồn của Israel trên cao nguyên Golan.
Nhìn thấy quân đội Syria và Hezbollah tiến đến rất gần, hàng chục người tị nạn Syria đã chạy đến biên giới Israel giáp với Syria trên cao nguyên Golan vẫy quần áo trắng và kêu gọi giúp đỡ. Quân nhân của IDF đã phải phát loa kêu gọi họ quay trở lại lều trong khu phi quân sự.
Trong bối cảnh đó, Hội nghị thượng đỉnh Trump-Putin tại Helsinki vào ngày 16 tháng 7 được giới pân tích Israel cho là đã mang lại những lợi thế cho Nga-Syria và đem lại những bất lợi cho Mỹ và nước này.
Theo đó, Tổng thống Nga Putin đã thúc đẩy vị thế quốc tế của ông bằng cách cố gắng gây sức ép lên Donald Trump và Benjamin Netanyahu. Trong khi ông Putin chìm trong hào quang của hội nghị thượng đỉnh và World Cup thành công, cả ông Trump và ông Netanyahu đều phải đối mặt với những chỉ trích quá lớn ở trong nước.
Vụ bê bối của Tổng thống Donald Trump về những phát ngôn của nhà lãnh đạo Mỹ ở Helsinki đã làm xao nhãng một thỏa thuận tình báo quân sự quan trọng mà ông đã ký với Tổng thống Nga trong hội nghị thượng đỉnh, với sự chấp thuận của Thủ tướng Israel.
Theo đó, Nga đã được Mỹ và Israel bàn giao trách nhiệm đối với tất cả các vùng lãnh thổ phía nam và tây nam Syria, trên biên giới Israel và Jordan, bao gồm nhiệm vụ quan trọng nhất là giám sát tất cả các dải biên giới của Syria, Iraq, Jordan, Israel, Lebanon và phía đông Địa Trung Hải.
Ngoài ra, ông Trump và ông Netanyahu cũng đã thất bại trong việc gây sức ép với ông Putin về vấn đề hiện diện quân sự của Iran ở Syria. Không thỏa thuận nào liên quan đến việc loại bỏ Iran và các nhóm vũ trang được Tehran hậu thuẫn ra khỏi lãnh thổ Syria, cũng như không có cảnh cáo nào về chương trình hạt nhân của Iran; cái đọng lại chỉ là tuyên bố sáo rỗng của ông Trump: “Mỹ sẽ không để Iran thu được lợi ích từ chiến dịch chống IS thành công của mình” và khuyên Tehran từ bỏ kế hoạch hạt nhân và ngừng chiến dịch bạo lực ở Trung Đông nếu không sẽ phải gặp “áp lực khủng khiếp”.
Chính Tổng thống Nga đã làm sáng tỏ điều này khi tiết lộ rằng, ông và Tổng thống Mỹ đã đồng ý rằng, biên giới giữa Israel với Syria nên được bảo đảm theo các điều khoản của “Hiệp định Phân tách Lực lượng” trên cao nguyên Golan được ký kết năm 1974. Và điều này cũng đã được sự chấp thuận của Thủ tướng Israel.
Sự đồng ý bí mật của Netanyahu khi đưa Golan tới Syria đã dẫn tới thỏa thuận Trump-Putin về an ninh biên giới của Israel. Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã thừa nhận rằng, ông đã không phản đối quân đội Syria chiếm lại thành phố Quenitra, bao gồm cả kiểm soát biên giới Ein Zivan-Quneitra.
Đây là điểm trung chuyển qua lại (hai bên) duy nhất giữa Israel và Syria. Ông Putin đã thành công lớn trong việc giúp quân đội Syria đảm nhận quyền kiểm soát yếu huyệt biên giới này, giống như ông đã thành công trong việc giúp Syria chiếm lại ngã 3 biên giới Nassib giáp với Jordan.
Các quan chức Tel Avip và các lãnh đạo quân đội Israel đã thất vọng bởi một thông điệp nhận được từ Damascus tuyên bố rằng, “Hiệp định Phân tách Lực lượng” được ký kết năm 1974, mà cả hai chính phủ đã khôi phục trong tuần này, cho phép máy bay của Syria, bao gồm cả trực thăng tấn công và máy bay không người lái (UAV), bay qua vùng đệm giữa hai bên trên cao nguyên Golan; tức áp sát biên giới Israel.
Damascus đã gửi một bản sao của thỏa thuận tới Moscow làm “người giám hộ” với một cảnh báo rằng, bất kỳ nỗ lực nào của Israel để bắn hạ một máy bay bất kỳ của Syria cũng sẽ là hành động vi phạm hiệp định năm 1974 và sự đồng thuận của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Hội nghị Thượng đỉnh Nga-Mỹ ngày 16 tháng 7 tại Helsinki.
Hãng thông tấn Israel DEBKAfile tiết lộ vào ngày 17 tháng 7 rằng, Thủ tướng Binyamin Netanyahu cũng đã đồng thuận với thỏa thuận Helsinki về việc khôi phục sự kiểm soát của quân đội Syria đối với miền Nam Syria, dưới sự giám sát của Nga.
Các quan chức Israel đã nhận được thông điệp mà Syria đưa ra vào hôm 19/7 bởi chỉ huy của Lực lượng giám sát Liên Hiệp Quốc trên vùng đệm của cao nguyên Golan (UNDOF), Thiếu tướng người Ghana Francis Vib-Sanziri, người sẽ chịu trách nhiệm về giám sát việc thực hiện thỏa thuận Helsinki.
Hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ ở Helsinki ngày 16 tháng 7 được giới phân tích Israel cho là thắng lợi của ông Putin trước ông Trump và Netanyahu
Theo các nguồn tin quân sự của DEBKAfile, thông điệp của Syria lần đầu tiên cấm không quân Israel và các loại tên lửa phòng không bắn hạ các phương tiện trên không của Syria tiến vào không gian trên vùng đệm.
Cách đây chưa lâu, vào ngày 13 tháng 7, Israel đã bắn hạ một máy bay không người lái của Syria tiến vào vùng đệm, nhưng hiện nay, điều này đã không còn được phép, IDF thậm chí còn bị trói tay khi phát hiện ra nếu “kẻ xâm lược” là các máy bay của Iran hay Hezbollah, để lại cả hai thực thể thù địch này tự do bay theo ý muốn trên biên giới Golan của Israel.
Hơn nữa, Assad cũng có thể sử dụng các máy bay của Iran hay Hezbollah nhưng được sơn phết bằng các ký hiệu của không quân của Syria, cũng giống như việc trước đây ông cũng đã cung cấp quân phục Syria để cải trang Hezbollah và các dân quân Shiite ủng hộ Iran thành lực lượng SAA.
Các nguồn tin của chúng tôi tiết lộ rằng chính quyền Assad không quá bốn ngày để tái hiện vai trò của Syria trong hiệp ước Helsinki.
Để lấy lại Quneitra, quân đội Syria, mà thực chất là quân Hezbollah và lực lượng Shiite cải trang, đã buộc phải rời khỏi túi Beit Jinn đối diện với tiền đồn Hermon của IDF. Hôm 16 tháng 7, người Syria giả vờ rút lui, nhưng đã để lại vài trăm quân được cải trang thành dân thường và nông dân.
Sự nhượng bộ tai hại của Trump và Netanyahu đã cho Putin một tài sản quý giá để thúc đẩy sự hiện diện quân sự của Nga tại Syria và khu vực nói chung; đồng thời khiến Israel không thể làm được gì khi máy bay của Syria-Iran bay lượn trên cao nguyên Golan, còn ở dưới đất là những nhóm dân quân Hezbollah và người Shiite thân Tehran áp sát biên giới phía Bắc.
» Tên lửa hạt nhân Burevestnik và tàu ngầm hạt nhân Poseidon của Nga chính thức lộ diện
» Syria khôi phục quyền kiểm soát tại khu vực gần Cao nguyên Golan
