Ông Đoàn Minh Căn, Nguyễn Văn Thuận hay Lê Văn Kinh đều là những nghệ nhân xứ Huế nổi tiếng với việc giữ gìn, phát triển những ngành nghề truyền thống và lưu giữ những cổ vật hiếm xưa nay.
Từ nhỏ, ông Đoàn Minh Căn đã có niềm đam mê với nghệ thuật điêu khắc.
Nghệ nhân điêu khắc lồng chim có giá cả tỷ đồng
Từng nét chạm mảnh như sợi chỉ, biến ảo diệu kỳ, thể hiện rõ cả sợi râu rồng mềm mại, nhành liễu đang đu đưa trước gió, ngọn cỏ ven đường phất phơ dưới chân trâu… Những tạo hình cực tinh xảo ấy được nghệ nhân ưu tú Đoàn Minh Căn thể hiện hoàn hảo trên thân tre. Ông được mệnh danh là đại diện tiêu biểu của kỹ thuật chạm khắc đỉnh cao, mang đậm dấu ấn và phong cách nghệ thuật cung đình Huế.
Theo thông tin đăng tải trên báo: “Ông Đoàn Minh Căn sinh năm 1966 tại vùng quê nắng gió miền Cố đô. Từ nhỏ, ông Căn đã có niềm đam mê với nghệ thuật điêu khắc, đặc biệt là những chiếc lồng chim được chạm trổ cầu kỳ, đẹp mắt”.
Nghệ nhân Đoàn Minh Căn bên tác phẩm của mình.
Nhưng do hoàn cảnh gia đình khó khăn, mãi đến năm 1982, sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, ông Căn quyết định theo đuổi sở thích điêu khắc. Ông đã xin theo học tại xưởng điêu khắc của ông Lê Đăng Duân, một nghệ nhân nổi tiếng lúc bấy giờ.
Để gặt hái được thành công như ngày hôm nay, ông Căn cũng phải trải qua muôn vàn những khó khăn. Thậm chí, đã có lúc ông muốn dừng lại nhưng khi được tận mắt chứng kiến những “tuyệt tác” công phu từ chính đôi bàn tay khéo léo của người thầy, ông càng quyết tâm hơn, có động lực phấn đấu hơn.
Tích Bát Tiên cưỡi rồng được thể hiện tinh tế trên móc lồng chim.
Sau khi đã học hỏi và tích lũy được một số kinh nghiệm nghề cho bản thân, ông bắt đầu mở một xưởng nhỏ ở nhà để điêu khắc bàn ghế. Nhưng những sản phẩm làm ra vẫn chưa lọt vào tầm ngắm của khách hàng. Do vậy, ông đã “quyết định nâng cao tay nghề của mình bằng cách xin học nghề ở xưởng chạm khắc mỹ nghệ của nghệ nhân Phạm Thế Huề, một thợ điêu khắc nức tiếng với các công trình trong hoàng cung thời Nguyễn, báo điện tử VTC đăng tải.
Càng ngày nguồn gỗ để tạo hình càng trở nên khan hiếm, công việc điêu khắc của ông Căn cũng bị ảnh hưởng ít nhiều. Do vậy, ông Căn đã quyết định chuyển qua chạm trổ trên nền tre. Tuy nhiên, ban đầu ông cũng gặp không ít những thất bại vì tre rất dễ nứt. Và việc chạm trổ tre phải được làm theo thớ, dụng cụ chạm cũng phải nhỏ, nếu không thì sẽ bị hỏng.
Đề tài tam hạp Sửu – Dậu – Tỵ phối cùng phong cảnh được thể hiện bằng kỹ thuật chạm trổ.
Sau một khoảng thời gian miệt mài tập luyện, các hình hài được ông chạm trổ trên thân tre đẹp mắt với nhiều mẫu mã, ông Căn bắt đầu nhận được đơn đặt hàng thử làm lồng chim. Sau đó ông đã tự nghiên cứu, sáng chế ra toàn bộ dụng cụ để phục vụ cho công việc của mình.
Chỉ trong một thời gian ngắn, những chiếc lồng chim mà ông Căn tạo dáng đã gây chấn động giới nuôi chim trong nước. Từ đó, biệt danh “Căn lồng chim” được ra đời và đã trở thành “thương hiệu” gắn liền với ông cho đến nay.
Đáy lồng, chân lồng chim đều được nghệ nhân chạm trổ một cách tỉ mỉ.
Hiện nay, xưởng chạm khắc của ông chuyên sản xuất những sản phẩm cao cấp, được tiêu thụ rộng rãi trên cả nước nhưng chủ yếu vẫn là các tỉnh phía nam như: TP.HCM, Đà Lạt, Cà Mau, Sóc Trăng… Hơn nữa, sản phẩm lồng chim của ông còn xuất khẩu ra cả thị trường nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp…
Thông thường một chiếc lồng có giá từ 5-25 triệu đồng.
Những sản phẩm của ông thường có giá rất cao. Thông thường một chiếc lồng chim có giá từ 5-25 triệu đồng. Còn những chiếc đặc biệt do khách hàng đến tận nơi đặt phải làm trong thời gian dài có giá từ 40-60 triệu đồng, đôi khi có giá lên tới cả trăm triệu. Thậm chí, có những vị khách yêu thích cái đẹp, sẵn sàng chi cả tỷ đồng để mua cho bằng được những chiếc lồng chim của ông Căn.
Có những vị khách sẵn sàng chi cả tỷ đồng để mua cho bằng được những chiếc lồng chim của ông.
“Bàn tay vàng” với nghề đúc đồng xứ Huế
Là một trong những người có công lớn trong việc bảo vệ và phát huy giá trị nghề đúc thủ công mỹ nghệ của tỉnh Thừa Thiên – Huế, nghệ nhân Nguyễn Văn Thuận rất được mọi người nể trọng. Bởi ông nắm giữ các kỹ năng, bí quyết trong nghề đúc đồng truyền thống cũng như các kỹ thuật, mỹ thuật, với bề dày kinh nghiệm lâu năm trong việc bảo vệ và phát huy giá trị nghề thủ công mỹ nghệ của tỉnh Thừa Thiên – Huế.
“Nghệ nhân Nguyễn Văn Thuận năm nay 64 tuổi, nhưng có tới trên 47 năm làm nghề đúc đồng. Với bề dày kinh nghiệm đặc biệt xuất sắc của mình, ông đúc được các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, hàng lưu niệm, các sản phẩm trưng bày tại các bảo tàng, nơi thờ cúng tâm linh, di tích lịch sử văn hóa, đủ các loại kích cỡ từ hàng lưu niệm nhỏ đến các sản phẩm lớn nặng từ vài kg đến gần 5 tấn.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Thuận hoàn thiện sản phẩm.
Các sản phẩm đều đòi hỏi phải có chất lượng đồng tốt, cách pha chế các loại vật dụng và các phụ gia, phương pháp nấu đồng, thời gian nấu đồng chảy với độ trong suốt trước khi rót, cũng như kỹ thuật rót đồng vào khuôn mẫu có độ tinh xảo cao, làm nguội, gia công và hoàn chỉnh sản phẩm”, thông tin baotintuc.vn đăng tải.
Là người trực tiếp thiết kế và chế tác, nghệ nhân Nguyễn Văn Thuận đã cho ra đời rất nhiều các sản phẩm có giá trị kinh tế, mỹ thuật, kỹ thuật cao như: “Hạc cưỡi rùa bằng đồng nặng 500kg, cao 2m; súng thần công bằng đồng nặng hơn 1,2 tấn, dài 2m; mục đồng thổi sáo trên lưng trâu nặng 1 tấn, cao 2m; phù điêu khánh (chuông) các di tích lịch sử quốc gia và địa phương; tham gia trưng bày, biểu diễn nghề tại Festival Nghề truyền thống Huế.
Đặc biệt, bản thân nghệ nhân Nguyễn Văn Thuận đã đúc được các sản phẩm tượng, chuông bằng đồng phục vụ việc thờ cúng tâm linh cũng như trưng bày tại các nghĩa trang liệt sĩ, khu du lịch tâm linh, kích thước lớn, nặng từ 3 tạ đến 4,5 tấn với giá trị lên đến 2,5 tỷ đồng”, theo nguồn tin trên baotintuc.vn.
Hoàn thiện sản phẩm đồng đúc tại cơ sở sản xuất của nghệ nhân Nguyễn Văn Thuận.
Trong suốt quá trình hành nghề của mình, nghệ nhân Nguyễn Văn Thuận đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao như: “Giải Tinh hoa Việt Nam với sản phẩm “Đôi hạc cưỡi rùa” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, VCCI, Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam, Trung tâm hỗ trợ và phát triển tài năng Việt Nam tổ chức; đoạt Giải 3 với sản phẩm “Súng thân công” trong Hội thi sản phẩm lưu niệm và quà tặng do UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế tổ chức; danh hiệu “Bàn tay Vàng Việt Nam” do Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Trung ương trao tặng trong Chương trình Truyền thông quảng bá sản phẩm du lịch tiêu biểu năm 2012”.
Lão nghệ nhân già và những báu vật cực hiếm
Ở Huế, nghệ nhân dân gian Lê Văn Kinh không chỉ nổi tiếng với việc giữ gìn, phát triền nghề thêu tay truyền thống mà còn lưu giữ những cổ vật xưa nay hiếm.
Nghệ nhân dân gian Lê Văn Kinh.
Theo thông tin trên báo Người đưa tin: “Ông Lê Văn Kinh (trú số 82 đường Phan Đăng Lưu, TP. Huế) được xem là thợ thêu tranh bằng tay hàng đầu xứ Huế. Ông sinh ra và lớn lên trên mảnh đất kinh kỳ, ngay từ nhỏ ông đã được cha của mình là cụ Lê Văn Hỡi từng là một thợ thêu nổi tiếng, thêu áo bào cho vua Khải Định nhân 40 năm ngày sinh vua chỉ dạy cho cách thêu tranh.
Tác phẩm đầu tay của ông là “Tùng Hạc” (hai con hạc đậu trên một nhánh tùng) được thực hiện khi ông mới chỉ 8 tuổi, sau 2 năm đã hoàn thành với những đường nét tinh xảo hiếm thấy, đến nay vẫn còn được lưu giữ tại nhà ông. Và cũng kể từ đó, nghề thêu như đã gắn với cuộc đời ông”.
Nghệ nhân Lê Văn Kinh và bộ tranh thêu bài thơ Cáo tật thị chúng.
Không chỉ thêu tranh, ông còn là người truyền dạy nghề thêu tranh cho hàng trăm lứa học trò muốn theo nghiệp khắp cả nước, đặc biệt các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế…
Gần 80 năm tâm huyết làm và dạy nghề cho dòng tranh thêu truyền thống, nghệ nhân dân gian Lê Văn Kinh đã làm nên thương hiệu tranh thêu Đức Thành nổi tiếng khắp nơi.
Tác phẩm Cành vàng lá ngọc ở Huế hiện chỉ còn ba bộ, bộ của ông Kinh là bộ nguyên bản 100%.
Bên cạnh đó, ông Kinh cũng lưu giữ nhiều cổ vật quý hiếm. Điển hình là tác phẩm “kim chi ngọc diệp”. Tác phẩm có thân cây bằng vàng mạ đặc tả theo dáng cây mai, chiều cao hơn 40cm, gồm hơn 20 cành vàng, hơn 10 lá ngọc… được kết nối xuyên qua thân cây hoặc treo bằng những sợi chỉ vàng. Toàn bộ tác phẩm Cành vàng lá ngọc này được đặt trong chiếc chậu lung cao hơn 50 cm dưới dạng bon sai. Theo các nhà nghiên cứu Huế, tác phẩm cành vàng lá ngọc ở Huế hiện nay chỉ còn 3 bộ, 2 bộ được cất giữ ở bảo tàng và một bộ ông Kinh đang lưu giữ, báo Báo đưa tin.
Ngoài ra, hiện trong tay ông Kinh đang còn những món được giới mê đồ cổ sẵn sàng trả giá cao để được sở hữu trong tay. Đó là chiếc đĩa đựng thức ăn mà vua chúa, quan lại ngày xưa thường dùng, hay là chiếc lư trầm (độc lư) dùng để xông trầm vào những ngày cúng giỗ, chạp…
