Rào cản lớn nhất khi xây dựng triển khai Smart City là quyết tâm thực hiện hay không. Bởi vẫn còn một bộ phận lớn lãnh đạo lẫn cán bộ ngại thay đổi và việc công khai hóa dữ liệu khiến lợi ích cá nhân, lợi ích của cơ quan bị mất đi.
ảnh minh họa
Đây là chia sẻ của các diễn giả trong phiên thảo luận đầu tiên, buổi sáng của chương trình Hội nghị Quốc tế về Thành phố Thông minh 2017 do UBND TP. Hồ Chí Minh phối hợp VINASA, va ASOCIO tổ chức ngày 25/10/2017.
“Ai nắm được thông tin người đó có sức mạnh”
Trong những năm gần đây, cộng hưởng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, số lượng các thành phố triển khai xây dựng đô thị thông minh ngày càng tăng. Ông David Wong, Chủ tịch ASOCIO cho rằng,thành phố thông minh là một xu thế tất yếu với sự phát triển nhanh chóng của Chuyển đổi số dựa trên những xu hướng công nghệ như IoT, AI, big data…
Cùng quan điểm với ông David Wong, ông Phạm Minh Tuấn – Tổng giám đốc FIS cho rằng, hàng ngày các thiết bị kỹ thuật số đang đóng góp hàng tỷ tỷ thông tin vào kho dữ liệu chung của toàn thế giới. Và thời nay có thể nói ai nắm được thông tin người đó có sức mạnh.
Muốn thực hiện được thành phố thông minh/Chính phủ số phải ứng dụng công nghệ thông tin để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển đô thị một cách hiệu quả hơn.
Đặc biệt, việc quản lý thành phố lớn không thể bằng kinh nghiệm thông thường mà phải là quản lý có dự báo, phải thấy trước vấn đề khó khăn của thành phố và ngăn chặn không để xảy ra, tránh ách tắc, đảm bảo phát triển bền vững.
Tuy nhiên, theo ông Phạm Minh Tuấn, để xây dựng Chính phủ số/Thành phố thông minh việc công khai dữ liệu của chính quyền đang là một chiến lược quan trọng được Chính phủ nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng thực hiện.
Đồng thời, theo ông Phạm Minh Tuấn khi triển khai thực hiện Smart City/Chính phủ số, thống kê cho thấy chính quyền các nước thường gặp vấn đề chung khi chuyển đổi từ Chính phủ điện tử lên Chính phủ mở hay Chính phủ số là cát cứ dữ liệu.
Khi thực hiện Chính phủ điện tử mỗi bộ ban ngành từ cấp trên đến cấp dưới đều có kho dữ liệu riêng và ít khi được liên thông bởi nhiều lý do, trong đó lý do chính là về văn hóa, thói quen không chia sẻ; cát cứ thông tin để giữ lại sức mạnh cho riêng mình.
Vì vậy, tháo bỏ được rào cản cát cứ dữ liệu gần như là yếu tố quyết định sự thành công của công khai hóa dữ liệu, sự liên thông và quy mô của kho dữ liệu cũng như giá trị dữ liệu mà chúng ta cung cấp.
Câu chuyện thực tiễn ở Việt Nam – rào cản lớn nhất là quyết tâm thực hiện
Thực tiễn ở Việt Nam, một số địa phương đã bắt đầu xây dựng Smart City từ nhiều năm trước khi thực hiện xây dựng chính quyền điện tử làm nền tảng cho cho xây dựng thành phố thông minh như TP. Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Bình Dương….
Các diễn giả tham gia thảo luận cho rằng bốn khó khăn lớn khi triển khai Smart City ở Việt Nam gồm: kinh phí quá lớn; khả năng kết nối thông tin giữa các đơn vị còn hạn chế; Chính phủ chưa có chính sách, cơ chế khuyến khích và nguồn nhân lực. Và rào cản xây dựng Smart City lớn nhất là sự quyết tâm, sức ỳ của hệ thống, tâm lý ngại thay đổi do các vấn đề liên quan lợi ích.
Theo ông Đặng Duy Hậu - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ninh cho rằng, trong qua trình triển khai xây dựng chính quyền điện tử và bây giờ là chính quyền thông minh/Smart City cản trở lớn nhất là có quyết tâm làm hay không; nguồn lực thực hiện cũng là một vấn đề.
Ông Hậu giải thích thêm, trong quá trình thực hiện có 3 hệ tư tưởng khác nhau xuất hiện: Tư tưởng muốn làm rất muốn đổi mới, nhất định làm, theo xu hướng phát triển; tư tưởng chưa muốn làm, rất ngại thay đổi thói quen trong công việc, lợi ích – khi công khai minh bạch thông tin, người ta lo ngại lợi ích của cơ quan của mình, của mình bị mất đi; tư tưởng lừng khừng, ông nào mạnh theo.
Khi đi vào thực tế triển khai, nguồn lực là vấn đề. Chúng ta có thể thuê ngoài nhưng ít nhất chúng ta phải nền tảng ban đầu – nguồn nhân lực đủ điều kiện để thực hiện chính phủ điện tử/Smart City; có thể vận hành chương trình.
Quảng Ninh là nơi xây dựng chính quyền điện tử từ 3 năm trước trong chiến lược cải cách hành chính, qua đó có nền tảng để xây dựng Smart City giai đoạn 2017 – 2020. Hiện Quảng Ninh đang gặp khó nguồn nhân lực.
Đối với trường hợp TP. Hồ Chí Minh, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM – ông Dương Anh Đức cho biết, TP. Hồ Chí Minh xây dựng Smart City dựa trên 4 trụ cột: trụ cột liên quan hệ sinh thái dữ liệu mở - chúng ta có thể truy cập tất cả thông tin cần thiết, là nguồn cho các trụ cột còn lại.
Trong quá trình triển khai, cái khó đầu tiên TP. Hồ Chí Minh gặp phải là sức ỳ, thói quen cát cứ dữ liệu. Vì vậy, chúng ta phải tác động, xây dựng cơ chế để làm sao mọi người đều thấy có lợi khi tham gia vào chia sẻ dữ liệu.
Tiếp theo, nguồn lực là trở ngại cho quá trình phát triển Smart City. Mặc dù TP. Hồ Chí Minh thuận lợi hơn các tỉnh thành khác về nguồn lực kinh tế và con người, nhưng vẫn gặp khó khăn khi vận dụng, trình tự đầu tư nguồn lực có thể gây ra lãng phí do công nghệ thay đổi rất nhanh. Ngoài ra, chính sách cũng là rào cản, và hi vọng trong tương lai có thể giải quyết được để gỡ vướng giữa các bộ ban ngành với địa phương.
Tiến sĩ Nguyễn Việt Long – Giám đốc Quan hệ quốc tế và Chiến lược Tổng công ty Becamex IDC đồng quan điểm rằng, thống nhất trong lãnh đạo là rất quan trọng để triển khai Smart City. Bởi việc công khai hóa dữ liệu mang đến những va chạm lợi ích, vì vậy cần phải đã thông tư tương để mọi người hiểu được, hướng đến Smart City. Mặc dù có những va chạm lợi ích nhỏ, nhưng xây dựng Smart City sẽ có những lợi ích lớn, không chỉ cho mình mà cho xã hội.
Khó khăn tiếp theo là làm sao để mọi người tin vào Smart City là hợp lý, hợp xu thế của thời đại, để mọi người hợp tác với nhau. Ngoài ra, làm thế nào tìm hướng đi cho đúng, khi đã có nguồn lực, có sự thống nhất, mình nên đầu tư vào đâu để bấm đúng huyệt mở ra nhiều cánh cửa, là đòn bẩy của nền kinh tế xã hội, không bị lãng phí nguồn lực.
Tỉnh Bình Dương xây dựng Smart City trên quan điểm Thành phố thông minh là tạo ra hệ sinh thái năng động, sáng tạo, kết nối và hợp tác với nhau, mọi thành tố trong hệ sinh thái liên tục cải thiện không ngừng, tối ưu hóa không ngừng.
