Chưa đồng tình với phần giải trình của Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam về vấn đề bảo hiểm y tế, nhiều đại biểu đã giơ biển tranh luận lại. Trong đó có nhiều đại biểu làm trong lĩnh vực y tế.
Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam Nguyễn Thị Minh.
Trục lợi bảo hiểm có từ cả hai phía
Trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khoá 14, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhận nhiều câu hỏi liên quan đến vấn đề chi trả bảo hiểm y tế.
Bộ trưởng Tiến cho biết, vừa qua khi tổ chức các đoàn đi kiểm tra, giám sát đã phát hiện tình trạng lạm dụng từ hai phía, “một là từ phía cơ quan y tế, hai là người dân”.
Theo bà Tiến, với mức đóng khoảng chưa đến 30 USD thì mức hưởng bảo hiểm như hiện nay là quá rộng. Hơn nữa, vì có thông tuyến cho nên nhiều người dân lạm dụng đi khám rất nhiều, có những người khám đến 20-30 lần, sáng đi khám, chiều lại đi khám, khám ở huyện này xong lại sang huyện khác khám...
Trong khi đó, từ đơn vị y tế, bà Tiến thừa nhận cơ chế tự chủ có những mặt hạn chế đó là tăng nguồn thu lạm dụng từ kỹ thuật xét nghiệm, từ dịch vụ y tế, kéo dài thời gian nằm viện hoặc chưa thực sự cần thiết nhưng vẫn nhập viện tạo nên tăng chi.
Quan hệ giữa cơ sở khám chữa bệnh, bảo hiểm và bệnh nhân theo bà Tiến, như nằm trong một “tam giác” co kéo lẫn nhau. Bệnh nhân muốn được hưởng quyền lợi cao nhất mà đóng thì thấp nhất. Bác sỹ, ngành y tế muốn thuốc tốt nhất, máy xét nghiệm hiện đại và chất lượng khám chữa bệnh tốt nhất. Trong khi đó, bảo hiểm phải giữ quỹ và muốn có mức chi nhất định.
“Nếu ‘tam giác’ này co kéo về hướng nào cũng sẽ xảy ra bất cập. Hoặc là lạm dụng, trục lợi hoặc lạm dụng kỹ thuật hoặc là tình trạng siết chi…”, bà Tiến nói và cho rằng Bảo hiểm xã hội cần có giải pháp cân bằng thu chi, giúp đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.
Quyền lợi được hưởng so với mức đóng rất cao
Liên quan đến bảo hiểm y tế, Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam Nguyễn Thị Minh được mời lên phát biểu giải trình thêm.
Bà Minh cho biết, Luật Bảo hiểm y tế thông qua có hiệu lực năm 2015 là bước tiến rất dài về an sinh xã hội, thể hiện ưu việt của chế độ chúng ta. Theo đó, quyền lợi được hưởng so với mức đóng là rất cao.
Cũng theo bà này, tình trạng trục lợi bảo hiểm y tế gần đây khá phổ biến. Có những bệnh viện đã thực hiện cả cách kéo dài ngày nằm của bệnh nhân.
“Ví dụ như mổ trung bình chỉ cần nằm viện 2 ngày, nhưng có bệnh viện để bệnh nhân nằm tới 7 ngày”, bà Minh nói.
Bà Minh cho biết, trước đây, bệnh viện huyện thường sử dụng số giường không đến 100% công suất, nhưng hiện nay, các tỉnh báo lên có tình trạng sử dụng đến 200-300% công suất, như vậy là không bình thường.
“Theo tính toán, năm nay quỹ bảo hiểm y tế đã phải chi khoảng 80.000 tỷ đồng, tăng lên khoảng 7.000 tỷ đồng so với năm trước, chúng tôi tính toán thấy số tăng này cũng không bình thường”, bà Minh nói.
Tranh luận “nảy lửa”
Chưa đồng tình với phần giải trình của Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Bộ trưởng Y tế liên quan đến vấn đề bảo hiểm y tế, ngay sau đó có khá nhiều đại biểu giơ biển tranh luận lại. Nhiều đại biểu là người trong ngành y.
Theo đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, mục tiêu của ngành y là nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, phục vụ tốt nhất nhu cầu khám chữa bệnh của người dân và chính người dân là chủ của số tiền mà Bảo hiểm Xã hội đang quản lý thay.
“Nhưng ở đây chỉ thấy tập trung một khía cạnh là tiêu cực trong lạm dụng, trục lợi Bảo hiểm Y tế. Tiêu cực này có thể xảy ra ở bất cứ đâu, nhất là khi cơ chế quản lý còn lỏng lẻo. Hiện nay, Bảo hiểm Y tế chưa làm tốt việc liên thông các số liệu, cho nên nhiều khi phải làm thủ công, “người này không biết người kia làm cái gì”, bà Lan thẳng thắn nêu rõ.
“Thế thì ở đây chúng ta phải xem lại trách nhiệm, chứ không nên đổ lỗi cho người dân và cho ngành y tế muốn tiêu cực”, bà Lan tiếp tục.
Liên quan đến nguy cơ “vỡ quỹ” Bảo hiểm Y tế, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng đây là vấn đề mà Bộ trưởng Bộ Y tế và Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam phải thấy ngay từ đầu. Vì thu rất ít nhưng muốn chi nhiều, thì đến một lúc nào đó cũng sẽ vỡ quỹ.
“Muốn không “vỡ quỹ” thì phải tăng cường nguồn bảo hiểm ra sao, đa dạng hóa mức thu bảo hiểm thế nào chứ không phải chỉ “nhăm nhăm siết chi”. Đặc biệt, trong siết chi này, anh em ở bệnh viện rất bức xúc, vì nhièu khi siết chi bằng gọi điện thoại, gửi email”, bà Lan kể.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu phản ánh thực trạng giám định viên không phải là bác sỹ, không có kiến thức về y sỹ nhưng khi xuống giám định bảo hiểm y tế thì lại “thích cắt ai thì cắt và cắt cật lực”.
Bác sỹ bức xúc, bệnh nhân thiệt thòi, cán bộ ấm ức thực hiện, nếu không thực hiện “dọa” cắt bảo hiểm y tế. Do vậy, theo đại biểu Nguyễn Hữu Cầu, cử tri yêu cầu Bộ Y tế cùng với Bảo hiểm Xã hội cần ban hành bộ công cụ chuẩn quốc gia để công khai hóa toàn bộ công đoạn này, chứ không thể thực hiện chi cho giám định viên bảo hiểm y tế như thời gian vừa qua.
Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn, Giám đốc Viện tim Hà Nội cũng giờ biển xin tranh luận với Bộ trưởng Y tế và Tổng giám đốc Bảo hiểm Việt Nam về chi trả bảo hiểm y tế.
Ông cho rằng nếu bệnh nhân bỏ 100 đồng đi khám thì bảo hiểm y tế chi trả 29 đồng, bệnh nhân tự trả 43 đồng; 19 đồng do nhà nước trả và 9 đồng từ các nguồn khác. Như vậy nếu bảo hiểm y tế trả 1 đồng thì người dân đồng chi trả 1,5 đồng.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, nếu tỷ lệ đồng chi trả trên 30% thì không đảm bảo sự công bằng trong tiếp cận các dịch vụ y tế. Nên hiện có xu thế người giàu khám chữa bệnh tuyến tỉnh, trung ương, người nghèo khám tuyến quận, huyện.
Còn theo đại biểu Bùi Sỹ Lợi, Bảo hiểm Xã hội và ngành y tế phải “ngồi” với nhau, rà soát một số văn bản còn chồng chéo, dẫn đến vướng mắc khi thanh toán cho bệnh viện và bảo hiểm y tế ở tuyến dưới. Hiện nay, có 30 - 40 tỷ đồng bảo hiểm xã hội khoanh nợ tiền chi trả chi phí khám chữa bệnh không được thanh toán, gây ách tắc cho các bệnh viện.
“Chúng tôi đã kiến nghị hai cơ quan ngồi với nhau để xử lý, bệnh viện sai thì cắt, mà chi đúng thì phải thanh toán. Chỗ này cũng đề nghị Phó Thủ tướng xem xét để có sự thống nhất giữa hai cơ quan”, đại biểu Bùi Sỹ Lợi nói.
