Loại virus H7N9 nguy hiểm tiếp tục hoành hành ở Trung Quốc và đang có nguy cơ tràn sang Việt Nam bởi đã xuất hiện ngay sát biên giới giữa hai nước.
Kiểm tra người bệnh để xác định virus cúm A/H7N9
Ủy ban sức khỏe và kế hoạch hoá gia đình Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc, vừa thông báo phát hiện thêm 1 ca lây nhiễm virus H7N9 trên người ở thành phố Bách Sắc. Thành phố này có vị trí địa lý giáp với 2 tỉnh Cao Bằng và Hà Giang của Việt Nam. Với ca phát hiện mới nhất, tổng số ca nhiễm virus H7N9 được ghi nhận từ đầu năm tới nay tại Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây của Trung Quốc là 26 trường hợp, trong đó có 13 ca tử vong.
Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm A chủng H1N1, H5N1 và H7N9 gây nên. Bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao và lây lan nhanh trong cộng đồng nhưng chúng có khả năng lây bệnh khác nhau. Trong khi H1N1 bình thường cũng lây nhiễm ở người và cả vật như chim, lợn, thì H7N9, H5N1 lây nhiễm chủ yếu ở vật và đôi khi mới lây sang người.
Virus H7N9 đặc biệt sống lâu trong môi trường nước. Chúng có thể sống được đến 4 ngày trong môi trường nước ở nhiệt độ khoảng 22 độ C và 30 ngày ở nhiệt độ 0 độ C. Chủng virus này thường bùng phát trong khoảng thời gian mùa Đông và mùa Xuân hàng năm. Đến nay, hầu hết các bệnh nhân bị nhiễm H7N9 bị viêm phổi nặng với các triệu chứng bao gồm sốt, ho và khó thở. Tuy nhiên, thông tin về các bệnh mà virus H7N9 có thể gây ra vẫn còn hạn chế.
Vài năm gần đây, H7N9 hoành hành mạnh ở Trung Quốc. Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế Trung Quốc), kể từ khi bùng phát vào tháng 3-2013 tới nay, cúm A/H7N9 đã gây ra 5 đợt dịch ở nước này. Trong đó, đợt dịch thứ 5 diễn ra từ tháng 10-2016 tới nay là đợt lớn nhất cả về quy mô, số lượng mắc và tốc độ lây lan. Gần đây dịch có xu hướng bùng phát mạnh tại một số tỉnh phía nam, đông nam của Trung Quốc, trong đó có hai tỉnh Vân Nam, Quảng Tây giáp biên giới với Việt Nam đã ghi nhận trường hợp bệnh.
Về lý thuyết, khi virus cúm H7N9 đã lây từ gia cầm sang người là có thể gây ra đại dịch nếu nó phát triển được khả năng lây trực tiếp từ người sang người. May mắn là cho tới nay, người ta mới chỉ phát hiện bệnh lây ở những người tiếp xúc với thịt gia súc, gia cầm bệnh hoặc tiếp xúc với môi trường bị nhiễm bệnh chứ chưa thấy lây trực tiếp từ người sang người.
Tuy nhiên trong tương lai, chưa thể khẳng định loại virus này không biến đổi về di truyền để lây trực tiếp từ người sang người, dẫn tới những đại dịch khủng khiếp.
Trong khi đó, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ghi nhận sự thay đổi của virus cúm A/H7N9 ở người và gia cầm tại Trung Quốc từ độc lực thấp sang độc lực cao, có khả năng lây truyền nhanh hơn gấp khoảng 100-1.000 lần so với virus có độc lực thấp. Kết quả nghiên cứu cho thấy, virus cúm A/H7N9 độc lực cao có khả năng gây chết 100% gà mắc (trong thí nghiệm).
Đáng tiếc là cho đến nay, thế giới vẫn chưa có vaccine phòng ngừa cúm H7N9 được sử dụng trên người. Các nhà khoa học mới chỉ biết virus cúm H7N9 nhạy với các loại thuốc chống cúm đã từng được dùng trong điều trị cúm A/H1N1 và cúm gà H5N1 trước đây.
Chính vì thế biện pháp đối phó chủ yếu là phòng ngừa. Ở các địa phương có dịch, chính quyền Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm triệt để mua bán gia cầm sống tại các chợ và tiêu hủy hàng trăm ngàn gia cầm nhiễm bệnh; nghiêm cấm vận chuyển gia cầm từ vùng dịch ra ngoài; khuyến cáo người dân mua gia cầm đông lạnh có kiểm dịch, không tiếp xúc với gia cầm sống và các chất thải từ gia cầm.
Trước nguy cơ H7N9 tràn sang Việt Nam, ngay từ tháng 3-2017, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện chỉ đạo về việc tập trung phòng chống virus cúm A/H7N9 và các chủng virus cúm gia cầm có khả năng lây sang người xâm nhập vào Việt Nam.
