Bà Nguyễn Thanh Cầm, Trưởng ban chính sách pháp luật Trung ương Hội Phụ nữ Việt Nam đề nghị không áp dụng biện pháp hòa giải, thương lượng đối với các tội phạm xâm hại tình dục để tránh bỏ lọt tội phạm gây bức xúc cho xã hội.
Giáo sư Tiến sỹ Trần Ngọc Đường. (Ảnh: VOV)
Sáng 5/5, tại Hà Nội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự năm 2015.
Cơ bản đồng tình với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự năm 2015, một số ý kiến cho rằng cần làm rõ để xác định phạm vi sửa đổi, bổ sung nội dung mới, liên quan đến chính sách hình sự mà chưa được Quốc hội khóa XIII xem xét thông qua và chính sách hình sự chưa được thực thi trong cuộc sống.
Lấy ví dụ về việc bổ sung tội kinh doanh đa cấp trái phép, Giáo sư, Tiến sỹ Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề xuất không nên thêm tội mới vào Bộ Luật Hình sự sửa đổi, bổ sung lần này vì thời gian qua, việc kinh doanh đa cấp trái phép đã xảy ra gây thiệt hại cho rất nhiều người nhưng những kinh doanh trái phép này đều có thể xử lý bằng hình sự như tội lừa đảo.
Giáo sư, Tiến sỹ Trần Ngọc Đường phân tích: Muốn đưa một tội mới vào Bộ luật đòi hỏi phải tổng kết thực tiễn, phải đánh giá tác động của chính sách hình sự này theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Kinh doanh đa cấp là một hình thức kinh doanh mới ở nước ta, cũng giống như các hình thức kinh doanh khác trong nền kinh tế thị trường, đều có thể có hình thành kinh doanh trái phép. Vì vậy, chỉ hình sự hóa hành vi kinh doanh đa cấp trái phép là chưa hợp lý.
Nêu quan điểm không nên bỏ tội kinh doanh trái phép ra khỏi Bộ luật Hình sự, ông Đinh Thế Hưng, Viện Nhà nước và Pháp luật - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam chỉ rõ: Trong Bộ luật Hình sự 1999, tội kinh doanh trái phép được quy định tại Điều 159.
Theo ý chí của người lập pháp, tội này xâm phạm hoạt động quản lý nhà nước về kinh doanh, cụ thể là hoạt động đăng ký kinh doanh. Thể hiện ở hành vi kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, kinh doanh không đúng với đăng ký kinh doanh, kinh doanh không có giấy phép kinh doanh đối với các trường hợp phải có giấy phép và gây hậu quả nghiêm trọng. Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015 lại không tội phạm hóa hành vi kinh doanh trái phép nữa.
Ông Hưng đề nghị không nên loại bỏ tội kinh doanh trái phép khỏi Bộ luật bởi, ở bất cứ đâu, Nhà nước đều phải quản lý hoạt động của doanh nghiệp bằng hoạt động đăng ký kinh doanh. Từ đó, Nhà nước mới quản lý được việc sử dụng lao động, ngành nghề kinh doanh và đặc biệt là hoạt động thu thuế. Không đăng ký kinh doanh thì Nhà nước không kiểm soát được hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và đương nhiên không đăng ký kinh doanh sẽ xâm phạm trật tự quản lý.
Bên cạnh đó, một doanh nghiệp tự ý hoạt động không đăng ký kinh doanh chắc chắn sẽ trốn thuế. Trốn thuế bị coi là tội phạm còn không đăng ký kinh doanh đồng thời với trốn thuế lại bị xử lý hình sự là điều bất hợp lý. Bên cạnh đó, rà soát dự thảo cho thấy dấu hiệu: không có đăng ký kinh doanh vẫn tồn tại như là tình tiết tăng nặng của một số tội, như: tội vi phạm quy định trong hoạt động ngân hàng, tội kinh doanh đa cấp trái phép, tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông... Chính vì vậy, việc quy định tội kinh doanh trái phép trong Bộ luật Hình sự là vẫn cần thiết.
Tuy nhiên, dự thảo cần lựa chọn những lĩnh vực kinh doanh đặc thù như tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, dịch vụ pháp lý, đòi nợ thuê... để quy định cấu thành của tội đăng ký kinh doanh và cụ thể hoá, thu hẹp hành vi này ở các hành vi: Kinh doanh ngành nghề mà nhà nước cấm kinh doanh; kinh doanh không có giấy phép, kinh doanh khi đã bị đình chỉ kinh doanh. Đặc biệt là quy định dấu hiệu hậu quả đặc biệt nghiêm trọng mới xử lý hình sự - ông Hưng kiến nghị.
