Nhà thơ Phan Vũ vừa có buổi giới thiệu phiên bản đầy đủ nhất của bài thơ “Em ơi, Hà Nội Phố” vào tối 4.2 tại TP.HCM. Đây là lần hiếm hoi mà công chúng yêu thơ ở Sài Gòn có dịp được tiếp cận một cách gần nhất với phẩm nổi tiếng của nhà thơ Phan Vũ.
Nhà thơ Phan Vũ
Em ơi, Hà Nội phố là một bài trường ca bất hủ của nhà thơ Phan Vũ, tác phẩm được rất nhiều thế hệ người đọc say mê với những hình ảnh vừa đẹp lại vừa buồn, ám ảnh và bi tráng về một Hà Nội trong những năm tháng chiến tranh ác liệt dưới mưa bom bão đạn. Một đoạn trong trường ca này cũng được nhạc sĩ Phú Quang phổ thành ca khúc Em ơi, Hà Nội phố, bài hát ra đời đã làm cho rất nhiều trái tim của người yêu nhạc, yêu Hà Nội biết bao nhiêu lần thổn thức.
Nổi tiếng là vậy, nhưng Em ơi, Hà Nội phố của Phan Vũ lại có số phận khá lận đận. Ra đời từ năm 1972 nhưng suốt một thời gian dài, vì nhiều lý do, bài thơ không được in trong bất kỳ tập thơ nào. Em ơi, Hà Nội phố biết đến nhiều nhất qua ca khúccùng tên do nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc và lên sóng phát thanh vào năm 1987 bởi giọng ca Lệ Thu. Do không được in trong các tuyển tập nên bài thơ có nhiều dị bản được lưu truyền. Năm 2008, nguyên tác bài thơ mới in trong tập Phan Vũ -Thơ (NXB Văn học).Từ đó đến nay, bài thơ chưa một lần được tái ngộ độc giả. Những gì mà người yêu thơ nhạc nghe trong Em ơi, Hà Nội phố của Phú Quang cũng chỉ là 21 câu được trích trong bản trường ca đồ sộ gồm 24 chương, 443 câu trong bài thơ của Phan Vũ.
Sài Gòn, là nơi được BTC cũng như nhà thơ Phan Vũ chọn cho buổi ra mắt Em ơi, Hà Nội phố lần này. Có thể nói đây là buổi ra mắt khá giản dị và ấm áp. Không gian được chọn chỉ là một quán cà phê không lớn lắm ở quận 3. Người yêu thơ Phan Vũ kéo đến chật cứng cả một gian phòng. Họ đến để nghe thơ, để diện kiến tác giả mà bấy lâu nay mình ngưỡng mộ nhưng chưa từng được gặp mặt.
Xuất hiện trong buổi ra mắt, dù bước qua tuổi 92, nhưng nhà thơ Phan Vũ vẫn giữ nét phong độ và cốt cách của một chàng lãng tử hào hoa và lịch lãm. Ông vẫn còn mạnh khỏe và rất minh mẫn. Nhà thơ cũng tỏ ra khá bất ngờ và vô cùng cảm động khi bài thơ của ông ra đời gần nửa thế kỷ nhưng vẫn nhận được sự yêu mến của công chúng. Ông cười nói, ông kể chuyện, rồi đăm chiêu với những ký ức về một Hà Nội đau thương dưới mưa bom bão đạn năm nào. Hà Nội một thời của ông là những con phố vắng lặng là “tiếng dương cầm trong căn nhà đổ” là “Hàng Đào không bán đào. Một Hàng Bạc không còn thợ bạc. Đường Trường Thi không chõng, không lều…”, nhưng nói như nhà thơ Phan Vũ trong buổi ra mắt thì: “Em ơi ! Hà Nội phố, ta còn em, ta còn em, mãi mãi còn em…”.
“Tháng chạp năm 1972, khi B-52 của Mỹ bắn phá thủ đô với lời hăm dọa đưa Hà Nội trở lại thời kỳ đồ đá, từ những ám ảnh đó tôi đã viết những câu đầu tiên: Em ơi, Hà Nội phố... Ta còn em, mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa... Điệp từ Ta còn em, ta còn em... được lặp lại trong từng đoạn của bài thơ. Tôi thấy lòng mình chùng xuống vì âu lo trước cảnh tượng đất đai Hà Nội bị bom đạn cày xới và máu người Hà Nội đổ trên phố phường... Tôi đã cố gắng tự an ủi mình, tự trấn an mình rằng “Ta còn em”…– Nhà thơ Phan Vũ bồi hồi nhớ lại.
Trong buổi ra mắt Em ơi, Hà Nội phố, khi nói về sự ra đời của bài thơ, Phan Vũ vẫn kể những câu chuyện như nhiều lần ông kể trước đây mà chúng ta vẫn đọc trên sách báo. Tuy nhiên khi trực tiếp nghe ông nói, người nghe cảm nhận đầy đủ hơn những gì mà họ từng được cảm nhận trước đây. Nghe ông kể, nghe ông nói, chúng ta sẽ hình dung rõ hơn về một Phan Vũ của ngày xưa giữa lòng Hà Nội: "Một mình giữa bóng chiều sa,/Tha hương ngay trước cổng nhà mẹ cha...".
Đây là lần xuất hiện hiếm hoi nhất của nhà thơ Phan Vũ trước công chúng. Những năm gần đây, ông lui về ẩn cư ở ngoại ô Sài Gòn cùng với thú vui vẽ tranh làm thơ uống rượu. Trong lần trở lại bằng thơ này, Phan Vũ cho ra mắt trường ca Em ơi Hà Nội phố, phiên bản đầy đủ nhất do NXB Hồng Đức phát hành, ngoài bài thơ, tập sách còn kèm theo 8 tấm chân dung tự họa của ông cùng với 7 phụ bản khác.
