Nằm trong nhóm chất nguy hiểm nhất thế giới, VX và Batrachotoxin có thể giết con người, con vật nhiễm độc chỉ trong tích tắc.
Ếch Phyllobates terribilis mang chất độc chết người trên da. Ảnh: CC BY-SA.
Nói đến chất độc, người ta thường nghĩ đến cyanide, asen hoặc strychnine mà không biết có những chất còn nguy hiểm hơn hàng trăm lần. Dưới đây là 5 chất độc đáng sợ nhất thế giới theo thứ tự tăng dần cho The Conversation liệt kê.
5. Ricin
Loại độc chiết xuất từ hạt cây thầu dầu này nổi tiếng vì đã cướp đi sinh mạng nhà văn Bulgaria Georgi Markov (Bulgaria). Nó là một glycoprotein có khả năng cản trở quá trình tổng hợp tế bào và khiến tế bào chết đi. Hít hoặc tiêm một lượng nhỏ ricin cũng đủ giết người. Trong trường hợp của Markov, ông nhập viện trong tình trạng sốt cao do bị bắn mũi kim chứa ricin và qua đời sau đó 3 ngày.
4. VX
Đầu những năm 1950, VX được sản xuất như một loại thuốc trừ sâu nhưng bị phát hiện quá độc để sử dụng cho nông nghiệp. Là chất độc thần kinh, nó gián đoạn quá trình truyền thông tin giữa các tế bào. Kết quả, con người hoặc con vật nhiễm VX bị ngạt đến chết.
Thời kỳ Chiến tranh Lạnh, quân đội các bên dùng VX làm vũ khí hóa học. Chất độc này trở nên nổi tiếng sau bộ phim The Rock của Hollywood. Đến nay, y học mới ghi nhận một trường hợp tử vong vì VX ở người dù chất độc này từng giết 4.000 con cừu tại Skull Valley, Utah (Mỹ) năm 1968.
Triệu chứng nhiễm độc VX bao gồm chảy nước mũi, tức ngực, mắt mờ, khó thở, chảy nước dãi hoặc đổ mồ hôi, nôn mửa, chuột rút, co giật, đau đầu, hôn mê rồi cuối cùng là ngừng thở.
3. Batrachotoxin
Người da đỏ Nam Mỹ có tập tục dùng ống thổi nọc độc để săn mồi và loại độc đáng sợ nhất họ sử dụng có tên batrachotoxin.
Để chiết xuất batrachotoxin, dân da đỏ thu thập những con ếch Phyllobates terribilis vàng (còn gọi là ếch phi tiêu vàng) và ếch Phyllobates bicolor rồi hơ chúng trên lửa, chất độc sẽ chảy ra từ lớp da. Batrachotoxin nguy hiểm đến mức chỉ một lượng bằng kích thước hai hạt muối cũng đủ chết người.
Batrachotoxin gây suy tim bằng cách tác động, không cho đóng các kênh ion Na+ của tế bào cơ bắp và thần kinh.
2. Maitotoxin
Maitotoxin mạnh nhất trong số các chất độc có nguồn gốc từ biển với liều lượng gây chết trung bình còn nhỏ hơn batrachotoxin. Do một loại tảo sản xuất, cấu trúc maitotoxin vô cùng phức tạp. Nó làm tăng dòng chảy của các ion canxi qua màng tế bào cơ tim rồi dẫn đến suy tim.
1. Botulinum toxin
Dù còn tranh cãi về nhiều loại chất, các nhà khoa học đều đồng tình rằng botulinum toxin do vi khuẩn kỵ khí sinh ra là loại độc nguy hiểm nhất thế giới. Suy từ thí nghiệm trên chuột, chỉ 7-10 g botulinum toxin cũng có thể giết chết một người 70 kg.
Botulinum toxin lần đầu được xác nhận là nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm hồi cuối thế kỷ 18 ở Đức. Có nhiều loại botulinum toxin, trong đó loại A nguy hiểm nhất. Chúng gồm hơn 1.000 phân tử axit amin nối với nhau và gây tê liệt cơ bắp bằng cách ngăn chặn giải phóng chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine. Nhờ đặc tính này, botulinum toxin được ứng dụng vào ngành thẩm mỹ với tên gọi botox. Tiêm một lượng nhỏ botox làm ngưng hoạt động của một số cơ nhất định để hạn chế hình thành nếp nhăn.
