Theo một nghiên cứu mới của các nhà khoa học tại Trường Đại học Oxford, các phân tử ADN nhỏ được gọi là plasmid, là một trong những thủ phạm chính khiến cho mối đe dọa đến sức khỏe do khả năng kháng kháng sinh lan tràn trên toàn cầu. Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Nature Ecology and Evolution.
Kháng kháng sinh có thể dẫn đến 10 triệu người chết mỗi năm
Sử dụng một mô hình thí nghiệm mới, nhóm nghiên cứu quốc tế đã chứng minh plasmid, sống trong vi khuẩn được xem là một phương tiện vận chuyển các gen kháng kháng sinh, có thể thúc đẩy sự phát triển của các hình thức kháng kháng sinh mới.
GS. Craig MacLean tại trường Đại học Oxford, đồng tác giả nghiên cứu cho rằng: "Việc phát hiện ra kháng sinh đã cách mạng hóa ngành y, làm cho việc điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn trở nên dễ dàng hơn nhiều. Điều này đã tác động lớn đến sức khỏe và tuổi thọ của con người. Ví dụ, sử dụng penicillin đã làm giảm 90% tỷ lệ tử vong do một số dạng viêm phổi gây ra. Tuy nhiên, một số loại thuốc kháng sinh mới đã được phát hiện trong 30 năm qua và khả năng kháng các thuốc kháng sinh hiện có đang lan rộng vì chúng được sử dụng tràn lan trong y học. Hiện tượng này đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng trong y học, vì chúng ta đã mất khả năng điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra đe dọa đến tính mạng con người”.
Một báo cáo của Ủy ban O’Neill dự báo đến năm 2050, khả năng kháng kháng sinh sẽ khiến cho 10 triệu người chết mỗi năm, cao hơn cả bệnh ung thư.
GS. MacLean cho rằng: "Sự lan truyền của các gen kháng kháng sinh trong quần thể vi khuẩn được thúc đẩy bởi sự chọn lọc đơn giản của Darwin: trong khi điều trị bằng kháng sinh, vi khuẩn với các gen kháng kháng sinh có tỷ lệ sinh sản cao hơn vi khuẩn nhạy cảm. Kết quả là việc sử dụng kháng sinh làm lan truyền các gen kháng kháng sinh”.
Nhiều gen kháng kháng sinh quan trọng nhất được phát hiện trên plasmid, là các phân tử ADN nhỏ, tròn sống bên trong vi khuẩn. Plasmid có khả năng di chuyển giữa các vi khuẩn và thường được xem là công cụ quan trọng vận chuyển các gen kháng kháng sinh giữa vi khuẩn.
Nghiên cứu đã chứng minh plasmid cũng có thể đóng vai trò là chất xúc tác để đẩy nhanh tốc độ tiến hóa của các hình thức kháng kháng sinh mới. Hiện tượng này xảy ra vì vi khuẩn thường mang nhiều hơn một bản sao của plasmid, cho phép các gen kháng kháng sinh nhanh chóng phát triển các chức năng mới. Trong trường hợp này là khả năng phân hủy kháng sinh. Ngoài ra, plasmid tự động khuếch đại số lượng bản sao của các gen kháng mới và cải tiến.
