Vậy mà kỳ lạ thay, gia đình ông Phan Đình Oánh (64 tuổi) lại có 4 đời làm cái nghề lênh đênh trên sông nước để cứu người chết đuối, thậm chí là vớt xác không ngại có khăn.
Nói về ‘truyền thống’ bất đắc dĩ ấy, cụ Oánh bùi ngùi tâm sự: “Gia đình tôi cũng không nhớ đã cứu được bao nhiêu người chẳng may bị đuối nước. Chỉ nhớ năm ngoái khi mọi người ngồi nói chuyện với nhau, nhẩm lại thì cũng cứu được khoảng 80. Trong đó, đa phần là người dân quanh vùng.”
Đáng nhớ nhất là lần cụ Nhung (ông cố của cụ Oanh) liều mạng cứu 40 người. Hồi ấy, cụ đang cất lưới đánh cá ở đoạn sông thuộc xã Thạch Hà, thì gặp chuyến đò đưa 40 công nhân sang sông bị lật giữa dòng, làm mọi người nháo nháo ngã xuống sông. May thay cụ Nhung kịp thời phóng thuyền ra ứng cứu đưa được cả 40 người vào bờ an toàn.
Rồi đến đời cha của cụ Oánh, không quản ngày đêm hay mưa giông gió bấc, chỉ cần nghe tiếng người kêu cứu là cụ sẵn sàng lao tới, bất chấp hiểm nguy đến tính mạng. Có lần khoảng 5h sáng, ngoài trời sương giăng khắp mặt nước, mưa phùn, gió rít làm con thuyền như run lên từng hồi.
Giữa cái lạnh của đêm đông, tiếng kêu cứu phá tan màn sương lạnh giá, cụ từ trong thuyền, nhanh chân lao về phía có tiếng kêu cứu. Khi cụ cứu được người lên thuyền cũng là lúc toàn thân cụ tê dại, run lên bần bật vì lạnh nhưng cụ vẫn xua tay bảo không sao rồi gọi mọi người xung quanh đưa nạn nhân về thuyền để nhóm bếp sưởi ấm.
Vì năm nào cũng có người bỏ mạng, nhiều hộ dân Vạn Chài sợ sẽ đến lượt mình gặp tai ương nên dần bỏ bến hoặc chuyển hẳn lên bờ để sinh sống bằng nghề khác. Dù vậy, gia đình ông Phan Đình Oánh niều đời nay vẫn kiên quyết bám trụ ở khúc sông này.
Ông Phan Đình Oánh và con trai Phan Đình Anh (Ảnh: Đời sống và Pháp Luật)
Không chỉ dừng lại ở việc cứu người, gia đình ông còn vớt được 17 xác chết trôi từ thượng lưu về. Ngoài những xác có người đến nhận và giao cho chính quyền xã, gia đình ông cũng đã mai táng chôn cất cho 8 thi thể. “Nhà nghèo, chỉ cuốn cho họ manh chiếu, chôn xuống bãi cát và cắm nén nhang gọi là làm phúc”, cụ Oánh xót xa.
Nhiều người mang ơn cứu mạng, đã mang lễ đến nhà để tạ ơn, nhưng cụ không nhận. Cụ luôn răn dạy con cháu: “Cứu người hành thiện chứ không mong chờ người ta trả ơn”. Bởi thế gia đình cụ nghèo khó nhưng được người dân gần xa yêu mến, nức lời khen ngợi.
Tiếp đời ông Oánh, rồi thế hệ sau là anh Phan Đình Anh (con trai ông) vẫn “hành nghề” chở đò, vớt xác, cứu người trên sông Hồng. Dù nghèo khó, dù phải lênh đênh trôi theo con nước, thả lưới bắt tôm, đánh cá mưu sinh, nhưng họ - một gia đình 4 thế hệ thiện lương đã và đang miệt mài làm việc thiện, vớt xác, cứu người, ‘cướp cơm của Hà Bá’
“Ngôi nhà” đơn sơ của người dân làng Vạn Chài (Ảnh: Đời sống và Pháp Luật)
Đúng là trong cuộc sống, có những câu chuyện, có những con người mà chúng ta chỉ biết dùng hai từ ‘cảm phục’ để diễn tả, để kính yêu và tôn trọng. Họ chẳng ở nhà lầu, đi xe hơi, thậm chí luôn phải ẩn mình trên những con thuyền nhỏ, lênh đênh nay đây mai đó. Nhưng tâm hồn họ lại luôn cố định một mục tiêu, làm chuyện đẹp cho đời.
Đáng nể hơn là 4 thế hệ, 4 con người đã tạo dựng một ‘truyền thống’ mà chẳng gia đình nào dám làm, chẳng một ai đủ dũng cảm để thực hiện. Trong khi đó, họ cũng nghèo, cũng khổ, cũng chật vật mưu sinh.
Chưa kể, việc ’cướp cơm của Hà Bá’ tiềm ẩn bao nhiêu rủi ro, nguy hiểm. Nhất là đêm hôm khuya vắng, những ngày mưa gió bão bùng. Vậy mà họ vẫn bình an nghĩa là người tốt luôn được ông trời phù hộ.
Cuộc sống mà, hãy cứ cho đi khi còn có thể, còn cứ sợ hãi khi cứu người, trăn trở khi giúp đỡ chỉ khiến chúng ta nghèo nàn nhân cách mà thôi. Nếu đã không thể giàu sang về mặt tiền bạc, sao không sống thoải mái hơn, làm giàu cho đời bằng những việc làm có ý nghĩa.
