"Đây là nghịch lý "kinh doanh kém nhưng vẫn có những cá nhân, một nhóm cá nhân lại sống khỏe" - PGS-TS Lê Cao Đoàn.
Sân bay Điện Biên. Ảnh: VnEconomy
Tiếp tục chỉ ra điểm lạ xung quanh đề xuất mở rộng sân bay Điện Biên trong bối cảnh Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) liên tục phải chỉ đạo hoãn, hủy chuyến do nhiều nguyên nhân, PGS.TS Lê Cao Đoàn - Viện nghiên cứu kinh tế Việt Nam có những phân tích với báo Đất Việt.
Theo đó, điểm lạ là trong một nền kinh tế thị trường, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ dựa trên hiệu quả, lợi ích của chính các doanh nghiệp đó.
Như vậy, có hợp đồng, có khách hàng, có chuyến bay, doanh nghiệp mới có lãi.
Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND tỉnh Điện Biên chỉ trong 6 ngày (từ 26 đến 28/3 và từ ngày 30/3 đến 1/4) hãng đã phải hủy toàn bộ 22 chuyến vì những lý do khác nhau, trong đó chủ yếu là lý do kỹ thuật và thời tiết.
PGS Lê Cao Đoàn nhận định: "Dù với lý do gì, việc hủy hoãn, không có khách hàng chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới thu nhập, lợi ích của doanh nghiệp. Việc này cho thấy, đã xuất hiện những vấn đề trục trặc trong mối tương quan cung - cầu trong tính toán hiệu suất khai thác tại đường bay này".
Từ nhận định trên, vị PGS cho rằng đây là vấn đề của tầm nhìn dài hạn và ngắn hạn trong đầu tư, phát triển.
Về dài hạn, ông khẳng định ngay, đầu tư phát triển hàng không về tầm nhìn dài hạn, là phù hợp với xu hướng phát triển, hội nhập của thế giới. Phát triển hàng không sẽ giúp địa phương có điều kiện khai thác tốt hơn các dịch vụ du lịch, kết nối giữa các nước trong khu vực, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy nền kinh tế địa phương phát triển. Tuy nhiên, đó là những dự báo của tương lai và để có được một tương lai phát triển thì trước hết Điện Biên phải xây dựng được một nền tảng thật bền vững trong thực tại đã.
Về trước mắt, phải nhìn vào hiệu quả hoạt động và hiệu suất khai thác của đường bay. Nếu cung không có, cầu phải giảm. Như vậy, vai trò của người đưa ra những dự báo về thị trường cũng như nhu cầu phát triển của ngành hàng không tại địa phương là rất quan trọng. Một dự báo tương đối chính xác sẽ có được chiến lược phát triển phù hợp và ngược lại.
Nhìn lại diễn biến của sân bay Điện Biên cũng như những ứng xử của Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) thì thấy rõ đang có sự khập khiễng trong chiến lược phát triển với những đánh giá về điều kiện phát triển thực tế của thị trường ngành hàng không trên địa bàn.
"Tôi e trong quyết định hủy, hoãn chuyến có nguyên nhân từ việc dự báo nhu cầu không chuẩn, không đúng với nhu cầu thực tế, dự báo bị đẩy lên quá cao... đã dẫn tới hàng loạt chuyến bay bị dồn chuyến, hủy, hoãn chuyến, chứ không đơn thuần chỉ là nguyên nhân thời tiết.
Như vậy, chúng ta hoàn toàn có quyền được đặt ra nghi vấn về năng lực kinh doanh của ACV trong trường hợp này.
Tôi nhấn mạnh, việc dự báo sai, dự báo không sát sẽ dẫn tới những ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới hoạt động sản xuất kinh doanh, trên đó là uy tín, niềm tin của khách hàng đối với chính doanh nghiệp này cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng", PGS Lê Cao Đoàn nhấn mạnh.
Từ mối lo ngại trên, ông cho rằng cần phải mổ xẻ, xem xét lại đề xuất muốn được nâng cấp, thậm chí mở rộng quy mô, tăng khả năng khai thác, phục vụ của sân bay Điện Biên. Đây là vấn đề khó hiểu, nhiều mâu thuẫn cần phải cân nhắc.
Vị PGS cho biết, Điện Biên chưa phải là trung tâm du lịch, cũng không phải là địa phương có điều kiện kinh tế phát triển, du khách đi lại Điện Biên chủ yếu vào những dịp lễ, tết, không phải thường xuyên. Điện Biên muốn thu hút du khách, muốn tăng khả năng khai thác thì phải tạo ra những giá trị phát triển, mới thu hút được du khách đến với Điện Biên.
Trên thực tế, hiện nay, sân bay Điện Biên được xây dựng với quy mô nhà ga hành khách có diện tích 2.809,873m2, công suất thiết kế 300.000 hành khách/năm. Song, tỷ lệ phục vụ mới đạt 70.486 hành khách (năm 2017) và tính đến hết tháng 7/2018 phục vụ được gần 34.000 hành khách.
"Tức là hiệu suất khai thác rất thấp, mới đạt khoảng 5% so với yêu cầu. Nếu bây giờ đề nghị xây dựng mới nhà ga hành khách, hệ thống sân đỗ, các công trình phụ trợ đồng bộ để nâng công suất lên 1 – 2 triệu hành khách/năm thì, tôi tự hỏi Điện Biên sẽ đón khách nào?
Việc đưa ra những dự báo mang tính chiến lược dài hạn là cần thiết, song dự báo nào cũng phải dựa trên năng lực thực tế, không thể dựa trên tư duy nhiệm kỳ, tâm lý tự khen nhau. Một dự án hàng không muốn phát triển phải có một điều kiện, môi trường thích ứng cả về điều kiện kinh tế, đời sống xã hội cũng như văn hóa địa phương.
Lỗ, lãi là yếu tố sống còn trong một nền kinh tế thị trường, nếu kinh doanh mà không quan tâm tới câu chuyện này doanh nghiệp sẽ không thể tồn tại được"- vị chuyên gia thẳng thắn.
Tuy nhiên, ông lưu ý, cũng có một vài trường hợp, kinh doanh chết nhưng vẫn có những cá nhân, một nhóm cá nhân lại sống khỏe. Đây là nghịch lý chết người đang tồn tại trong nền kinh tế hiện nay.
Vì thế, có những trường hợp đã nhận thấy rõ những bất cập, thậm chí phải đối diện với những thua lỗ nhưng vẫn đưa ra các đề xuất mang tính cơ hội, tìm kẽ hở để trục lợi.
"Với trường hợp của sân bay Điện Biên, tôi cho rằng, cần phải làm rõ câu hỏi có hay không tư duy chạy theo dự án, tư duy lợi ích nhóm trong trường hợp này?", PGS Lê Cao Đoàn nói thẳng.
» Chiến lược thương hiệu ngân hàng: Sự tin cậy của khách hàng
» Xe bán tải tại Việt Nam: Chưa kịp mừng đã vội lo âu
